Dirty lesbians are doing their job

Stel, je surft op internet, en er verschijnt opeens een banner. ‘Dirty lesbians are doing their job’. Wat verwacht je? Klik je nieuwsgierig door, klik je weg? In dit geval kan doorklikken zeker lonen, want zodra je verder kijkt, worden je verwachtingen 180 graden gedraaid. Er komen twee vrouwen in beeld, een stel. Maar wat ze aan het doen zijn, is tuinieren, met aarde op hun handen en gezicht. ‘Dirty Lesbians’?

Groot aantal vooroordelen

Verwarren, uitdagen en discussie oproepen, dat is wat Amnesty Oekraïne wil, met haar recente campagne om de acceptatie van LGBTIQ (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Intersexual, Queer) in het land te vergroten. De grote meerderheid van de Oekraïense bevolking heeft geen sterke opvatting over homoseksualiteit, maar meestal wel een groot aantal vooroordelen. ‘Als je Gay of Lesbian op Google intypt, krijg je, in ieder geval in Oekraïne, vooral porno’, vertelt Maria van Amnesty Oekraïne, ‘Die verwachting, daar spelen we met onze campagne op in.’

Humor en seks

Dat werkte goed. ‘We hebben eerder LGBTIQ campagnes gehad,’ stelt Maria ‘maar die gingen over slachtoffers. Dat raakt mensen, maar slechts een kleine groep en het zijn negatieve verhalen die je niet zo graag met vrienden deelt.’ Dat is in dit geval anders. Humor en seks zijn het geheim van de campagne, vertelt collega Maksym. Dat maakt dat mensen de campagne onthouden, erover willen vertellen en dus dat deze aanspreekt. Duizenden mensen hebben de video’s gezien en daardoor mogelijk hun beeld van LGBTIQ’s veranderd. Het doel is mensen bewuster te maken van wat homoseksualiteit is en van het bestaan van andere seksuele identiteiten in de hoop dat veel mensen door voorlichting positiever gestemd kunnen worden. ‘Wij zeggen LGBTIQ, zij kennen vaak niet meer dan de L en de G,’ stelt Maksym.

Geen illusies

Maria en Maksym maakten zich vooraf geen illusies. Ze verwachtten een hoop negatieve reacties en haat. Misschien zelfs demonstraties voor het kantoor. Maar dat bleef uit. Natuurlijk waren er mensen die op de Amnesty Facebookpagina schreven dat homoseksualiteit ingaat tegen het geloof. Dit was tegen het zere been van de social media manager van Amnesty Oekraïne, die zelf gelovig is en uitgebreid met deze mensen in dialoog ging – met positief resultaat. Op andere plekken waar de campagne te zien was, was de hoeveelheid negatief commentaar niet veel groter dan op internetberichten over andere onderwerpen.

Campagne nog steeds nodig

Dit betekent overigens niet dat de campagne niet broodnodig was. In Oekraïne is het niet vanzelfsprekend voor je niet-heteroseksuele geaardheid uit te komen. Geweld is een reëel probleem. ‘Er is een kleine groep mensen, die geweld tegen homo’s, lesbiennes en anderen met een afwijkende identiteit in feite tot een baan heeft gemaakt. Dat zijn altijd dezelfde mensen, we kennen hun gezichten.’ Bij evenementen met grote zichtbaarheid, zoals de Kiev Pride van dit en vorig jaar, treedt de politie tegenwoordig adequaat op. Ze beschermen de deelnemers tegen gewelddadige tegendemonstranten en dit jaar was er zelfs een speciale metro die deelnemers veilig naar huis bracht. Op andere momenten ontbreekt die bescherming echter. Meerdere deelnemers werden later opgespoord en alsnog slachtoffer van geweld. De daders worden vervolgens niet altijd voldoende voor deze misdrijven vervolgd.

Positief verrast

Ondertussen blijven Maksym en Maria zich ook verbazen over de positieve feedback die ze krijgen. In één van de video’s is een homoseksuele leraar te zien, met kinderen. Dat is in de Oekraïense context niet vanzelfsprekend, zeker als je bedenkt dat in het buurland Rusland ‘propaganda’ van homoseksualiteit tegenover minderjarigen strafbaar is en in Oekraïne de vorige pro-Russische regering ook nog een halfslachtige poging deed om zo’n wet door te voeren. Dat de ouders ermee instemden dat hun kinderen in de film te zien zijn, was een positieve verrassing. ‘Het is nu één van de best bekeken filmpjes op de website.’