De strijd van Nastya Zotova voor haar man Ildar Dadin

Nastya Zotova (25) is ongelooflijk strijdbaar – voor de duvel niet bang en bereid alles te doen om haar man Ildar Dadin, gewetensgevangene, vrij te krijgen en een einde te maken aan de martelpraktijken in de gevangenis.

Ildar Dadin schreef begin november een brief aan Nastya dat hij ernstig werd gemarteld in strafkolonie IK7 in Karelie, en dat dit het lot is van vele gevangenen daar. De brief maakte een stroom getuigenissen los van ex-gevangenen en familieleden van gevangenen, vertelt ze in het kantoor van Amnesty in Moskou.

Informatieoorlog

‘Het is een informatieoorlog’, zegt ze, ‘tussen haar en de gevangenisautoriteiten’. Die laatsten noemen Ildar Dadin een ‘goede imitator’ en hebben de wind mee in veel staatsmedia. Maar de groeiende reeks getuigenissen van familieleden en ex-gevangenen versterkt het verhaal van het Dadin-kamp die volgens Nastya terrein wint ook in overheidsgezinde media. Haar journalistieke opleiding komt nu goed uit: gisteren heeft ze nog een blog geschreven op Echo Moskva die meer dan 30.000 keer gezien is.

Ook gisteren kreeg ze te horen dat ze vandaag niet meer op haar werk hoeft te komen. ‘Ze hebben me ontslagen. Ja terecht hoor. Ik was steeds weg, naar de gevangenis, naar een persconferentie… En ik zat nog in mn proeftijd’. Afgelopen maandag gaf ze in het Sakharovcentrum in Moskou samen met een aantal familieleden van gevangenen een persconferentie over deze getuigenissen.

Inzetten advocaten

Samen met Ildars advocaten (vier inmiddels, twee in Moskou, een voor de zaak bij het Europese Hof in Straatsburg en een in de buurt van de gevangenis in Karelie) en vrienden mobiliseert ze onafhankelijke advocaten om zich in te zetten voor Dadins medegevangenen.
Lang niet alle advocaten zijn te vertrouwen, vertelt ze. ‘Soms hebben ze banden met de politie en liegen ze tegen de familie dat alles goed gaat terwijl de gevangene intussen geslagen wordt. ‘Voor iedereen een eigen advocaat wordt moeilijk maar misschien een advocaat op elke drie gevangenen moet lukken’. Ze is blij dat ze nu een advocaat in Ildars buurt hebben – de Moskouse advocaten naar Karelie laten reizen kost per advocaat een half maandsalaris.

Hopen dat meer gevangenen durven te praten

Nastya vertelt dat ze nu wacht op de resultaten van het strafrechtelijk onderzoek naar de beschuldigingen tegen de gevangenisautoriteiten. Als er een rechtszaak van komt, verwacht ze dat meer gevangenen hun verhaal zullen durven doen. ‘En ook een stuk of drie, vier bewakers uit Segezha. Want volgens gevangenen die we hebben gesproken zijn er ook wel een paar normale bij die willen dat er een einde komt aan de martelingen.’

De gevangenen staan vermoedelijk onder druk om geen verklaring af te leggen, maar Nastya hoopt dat ze net zo dapper zullen zijn als Ildar. ‘Een moeder zei me dat haar zoon erg op Ildar lijkt. Hij wil ook dat de marteling en mishandeling stoppen, niet alleen voor zichzelf maar voor alle gevangenen. Ze zouden vrienden moeten worden als ze vrijkomen.’

Na de publiciteit in de pers over de martelingen in de gevangenis kreeg ze veel brieven van familieleden van andere gevangenen. ‘Een moeder vertelde dat ze al twee of drie jaar klachten indient bij de gevangenisautoriteiten maar ze kreeg nooit antwoord.’

Beweging door internationale aandacht

Na alle internationale publiciteit over Ildars zaak de afgelopen weken konden onlangs twee leden van de presidentiële mensenrechtenraad bij hem op bezoek, Igor Kalyapin en Pavel Tsjikov. Nastya: ‘Ze werken aan een groot rapport dat ze persoonlijk aan de president willen overhandigen. Ze spreken hem niet elke dag dus het is even afwachten wanneer dat wordt.’

De laatste keer dat ze Ildar zelf live heeft kunnen zien en spreken was op 9 november. Ze heeft maar recht op vier bezoeken per jaar. Telefonisch zou ze hem vaker moeten kunnen spreken maar dat is tot nu toe in de praktijk nog niet gelukt hoewel ze wel voor telefoontjes heeft betaald.

Intimidaties en provocaties gaan door

‘Intussen gaan de gevangenisautoriteiten door met provoceren en intimideren’, zegt Nastya. ‘De bewakers dreigen dat hij vermoord zal worden omdat hij klaagt, misschien wel met een dodelijke injectie. Dus toen er een arts kwam die de namen van zijn advocaten niet eens kon noemen wilde hij niet meewerken uit vrees dat hij was ingehuurd door de autoriteiten’.
‘Het lijkt de Gestapo wel’, zegt Nastya. ‘Ze hebben alle macht en kunnen slaan of zelfs moorden. Of ze dreigen gezonde gevangenen naar het ziekenhuis voor tuberculosepatienten over te brengen zodat ze ziek worden.

Wanhoop nabij

Soms wanhoopt ze. Volgend jaar juli zou Ildar vrij moeten komen maar ‘ik denk dat ze iets gaan verzinnen om hem nog langer vast te houden. Of dat ze hem vermoorden. Ik vecht, maar ik weet niet zeker of hij blijft leven. Maar ik ben nergens bang voor.’

In Karelie is het in alle gevangenissen zo. Wij vechten tegen Kossijev [directeur van de gevangenis waar Dadin zit], maar het probleem is veel groter.’