De gevaarlijke realiteit van vrouwen in Griekse vluchtelingenkampen

Vrouwen die gevlucht zijn voor oorlog en conflict krijgen in de Griekse vluchtelingenkampen vaak weer te maken met (seksueel) geweld. Het is hoog tijd dat Griekenland en de Europese Unie (EU) hun verantwoordelijkheid nemen om het leed van deze vrouwen te verlichten. Amnesty International sprak met meer dan honderd vrouwen op de Griekse eilanden en op het vasteland van Griekenland.

In het rapport I want to decide my future: Uprooted women in Greece speak out, worden de gevaarlijke reis van deze vrouwen beschreven en de verschrikkelijke omstandigheden waarin zij zich nu in bevinden. De gevaren voor deze vrouwen beginnen meestal al tijdens hun reis: smokkelaars buiten hen uit, of maken zich schuldig aan verbaal, fysiek of seksueel geweld. Eenmaal aangekomen in Griekenland, houdt dit niet op.

Eu-Turkijedeal

Vanwege de EU-Turkijedeal mogen vluchtelingen en migranten die aankomen op de Griekse eilanden niet verder reizen. De asielprocedures zijn zo vertraagd dat ze daar vaak maandenlang vastzitten. Inmiddels zijn de kampen op Griekse eilanden zwaar overbevolkt. Er verblijven nu rond de 17.000 mensen, terwijl er maar ruimte is voor 6.400. Duizenden, onder wie extra kwetsbare mensen zoals gehandicapten, baby’s en alleenstaande vrouwen, slapen in krakkemikkige tenten in en rondom de kampen. Er is een groot gebrek aan schone en veilige sanitaire voorzieningen en schoon drinkwater. Rioolwater loopt door het kamp en het wemelt er van de muizen en ratten.

Op het Griekse vasteland leven rond de 45.000 vluchtelingen en migranten in tijdelijke accommodaties in steden of in kampen. De omstandigheden hier zijn slecht. Drie kampen die eerder waren gesloten omdat ze als ‘onwoonbaar’ waren verklaard, zijn weer geopend wegens gebrek aan opvanglocaties. De autoriteiten hebben geen substantiële verbeteringen aangebracht.

Specifieke risico’s voor vrouwen

Zo’n 60 procent van de migranten en vluchtelingen die aankomen in Griekenland zijn (volwassen) vrouwen en kinderen. Vrouwen en meisjes hebben last van specifieke gevolgen van de abominabele omstandigheden in de kampen. Zo beschreven zwangere vrouwen dat ze op de vloer moesten slapen en zeer beperkt toegang hadden tot prenatale zorg. Een maand geleden beviel een vrouw in een tent, zonder enige vorm van medische zorg. Wc’s en badruimtes hebben vaak geen werkende sloten en verlichting. Naar de wc gaan of douchen is daardoor voor vele vrouwen een gevaarlijke onderneming, vooral ’s nachts.

Een jonge vrouw die in het kamp Vathi op Samos verbleef, vertelde Amnesty: ‘Er zijn geen sloten op de deuren van de douches. Mannen lopen zomaar naar binnen. In de toiletten is geen verlichting. Als ik ’s nachts naar de wc moet, dan gaat mijn zus mee of ik plas in een emmer.’

Amnesty’s oproep

Amnesty doet in het rapport concrete voorstellen aan de Griekse overheid en de EU. Zo moet Griekenland mensen toestemming verlenen om naar het vasteland te gaan en de omstandigheden in de kampen verbeteren, met oog voor de specifieke risico’s voor vrouwen. Verder moeten Europese leiders het gemakkelijker maken om op legale wijze Europa te bereiken, bijvoorbeeld door gezinshereniging.