De doodstraf in 2017: aantal executies en doodvonnissen wereldwijd omlaag
Vandaag publiceert Amnesty International haar jaarlijkse doodstrafrapport, met een overzicht van de doodstraf wereldwijd. Het aantal uitgevoerde executies en het aantal opgelegde doodvonnissen is in 2017 gedaald. Maar er is niet alleen goed nieuws.
‘De doodstraf is een symptoom van een cultuur van geweld en geen oplossing daarvoor’, zegt Salil Shetty, Amnesty’s secretaris-generaal.
Er is wereldwijd een positieve trend met betrekking tot de afschaffing van de doodstraf. In 2017 vonden 993 executies plaats in 23 landen. Dit is 4% minder dan in 2016 (1.032 executies) en 39% minder dan in 2015 (toen Amnesty International een recordaantal van 1.634 executies documenteerde, het hoogste sinds 1989).
In 2017 werden er 2.591 doodvonnissen opgelegd in 53 landen, een afname ten opzichte van 2016 (3.117). Iran, Saudi-Arabië, Iraq en Pakistan waren samen verantwoordelijk voor 84% van het aantal executies (China niet meegenomen). Voor het tweede jaar op rij staan de Verenigde Staten niet in de top 5 van landen die executies uitvoeren.
De duizenden executies in China zijn staatsgeheim
Deze cijfers geven de officiële geregistreerde aantallen weer, maar daarin zijn niet opgenomen de duizenden doodvonnissen en executies die volgens Amnesty International in China plaatsvinden. In China zijn de cijfers rondom de doodstraf staatsgeheim en worden niet openbaar gemaakt. De werkelijke wereldwijde doodstrafcijfers liggen dus hoger.
Afschaffing van de doodstraf
Naast Guinea schafte ook Mongolië de doodstraf af voor alle misdaden. Daarmee kwam het aantal landen dat de doodstraf zowel in de wet als praktijk heeft afgeschaft op 142 te staan. In 23 landen bleven executies plaatsvinden. Dit is hetzelfde aantal als in 2016.
Doodstraf voor drugsmisdrijven
In een aantal landen staat de doodstraf op drugsgerelateerde misdaden. Dit is zorgwekkend en druist in tegen internationale wetgeving, die de doodstraf slechts toestaat voor de ‘ernstigste misdrijven’. Maar landen als Iran en Maleisië – waar op drugsgerelateerde misdaden de doodstraf kan staan – namen in 2017 wel maatregelen om de wetgeving op dit gebied aan te passen. Deze wetswijzigingen leiden mogelijk tot een afname van het aantal doodvonnissen. In Indonesië werden in 2016 vier mensen geëxecuteerd voor drugsgerelateerde misdaden, in 2017 vonden er voor dit soort misdrijven geen executies plaats, en nam het aantal doodvonnissen af.
Verontrustende trends
De doodstraf is dus wereldwijd op zijn retour, maar tegelijkertijd waren er vorig jaar ook zorgwekkende ontwikkelingen. In vijftien landen werden mensen ter dood veroordeeld of geëxecuteerd voor drugsgerelateerde misdaden. In het Midden-Oosten en Noord-Afrika vonden de meeste executies plaats voor drugszaken.
In China, Iran, Saudi-Arabië en Singapore werden in 2017 mensen voor drugsmisdrijven geëxecuteerd. In Singapore werden acht mensen opgehangen, dubbel zoveel als het jaar daarvoor. In Saudi-Arabië steeg het aantal onthoofdingen (voor drugsgerelateerde misdrijven) als percentage van het totale aantal executies van 14% naar 40%.
Doodstraf voor minderjarigen
Het is onder internationale wetgeving ook niet toegestaan om minderjarigen te executeren en ter dood te veroordelen. In Iran werden ten minste vijf mensen geëxecuteerd voor misdaden die ze als minderjarigen hadden begaan. En er zitten nog minstens 80 mensen in de dodencel in afwachting van hun executie voor misdrijven begaan als minderjarige.
In Japan, de Malediven, Pakistan, Singapore en de VS kregen verschillende mensen met een verstandelijke of geestelijke beperking de doodstraf opgelegd of werden geëxecuteerd. Andere mensen kregen de doodstraf nadat ze misdaden hadden ‘bekend’ na marteling of mishandeling. Dit kwam voor in Bahrein, China, Irak, Iran en Saudi-Arabië. In Iran en Irak werden sommige van deze ‘bekentenissen’ live op tv uitgezonden.
Het aantal landen dat executies uitvoert, bleef in 2017 hetzelfde. Maar Bahrein, Jordanië, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten hervatten het uitvoeren van de doodstraf, nadat ze dat een tijdlang achterwege hadden gelaten. In Egypte nam het aantal doodvonnissen met 70% toe.
Goed nieuws uit Sub-Sahara Afrika
Ondanks dat Botswana en Sudan weer begonnen met executies, is er vooruitgang in Afrika ten zuiden van de Sahara. Guinee is het 20e land in Sub-Sahara Afrika dat de doodstraf voor alle misdrijven afschafte. Kenia schrapte de doodstraf als verplichte straf voor moord. Burkina Faso en Tsjaad namen wetten aan die erop gericht zijn de doodstraf af te schaffen. Het aantal Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara dat executies uitvoert, daalde van 5 in 2016 naar 2 in 2017 (Zuid-Sudan en Somalië).
Strijd gaat door
Op het moment zitten wereldwijd minstens 21.919 mensen in de dodencel. En hoewel er in 2017 positieve ontwikkelingen waren, blijft de strijd tegen afschaffing van de doodstraf actueel. ‘De laatste 40 jaar hebben we wereldwijd positieve ontwikkelingen gezien op het gebied van de doodstraf. Maar er moeten urgentere stappen worden genomen om deze gruwelijke praktijk van het doden door een staat te stoppen’, zegt Salil Shetty. ‘We weten dat we met de steun van mensen van over de hele wereld een vuist kunnen maken tegen deze wrede straf en de doodstraf overal kunnen afschaffen.’
Lees ons blog over de doodstraf wereldwijd in 2017.
