Raad van State onderschrijft noodzaak om consent centraal te stellen in verkrachtingsdelict
De Raad van State publiceert vandaag haar advies over een voorstel voor een nieuwe wet seksuele misdrijven, waarin onder meer staat dat alle seks zonder instemming verkrachting is. Net als Amnesty International is de Raad van State positief over de kern van het wetsvoorstel.
In haar reactie op het voorstel van de minister van Justitie en Veiligheid onderschrijft de afdeling advisering van de Raad van State het belang van het moderniseren van de strafbaarstelling van verkrachting en aanranding. Het is volgens de Raad van State terecht dat het ontbreken van de wil in de nieuwe wet centraal komt te staan, in plaats van het dwingen van het slachtoffer, dat in de huidige wet centraal staat. Seksueel contact behoort vrijwillig en gelijkwaardig te zijn en dient te berusten op wederzijds goedvinden. Wel heeft de Raad van State nog enkele vragen over de afbakening van de delicten, de strafmaat en capaciteit bij de politie. Vragen die Amnesty International deelt.
Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland: ‘Amnesty International vindt belangrijke steun in het advies van de Raad van State. De huidige wet is ouderwets, niet in lijn met mensenrechten en moet worden aangepast. Het voorstel mag onder geen beding worden afgezwakt. Op onderdelen kan het echter nog wel worden verduidelijkt. Het is van groot belang dat het ontbreken van consent onomstotelijk de kern wordt van het verkrachtingsdelict. We kijken ernaar uit dat het voorstel zo snel mogelijk naar de Tweede Kamer gaat.’
Huidige wet niet in lijn met mensenrechten
Verkrachting is een mensenrechtenschending en het is een misdrijf dat op grote schaal wordt gepleegd in Nederland. Uit onderzoek van I&O research, in opdracht van Amnesty International, blijkt dat 19 procent van de vrouwen in Nederland heeft meegemaakt dat iemand haar lichaam binnendrong zonder instemming; verkrachting dus. Van de mannen heeft 3 procent dat meegemaakt.
De huidige Nederlandse strafwet is niet in lijn met internationale mensenrechtenstandaarden en -verdragen. Artikel 242 van het huidige Wetboek van Strafrecht stelt verkrachting strafbaar. Daarin staat dat er bewijs moet zijn van dwang door geweld, bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid. Door deze wet blijft het onjuiste beeld overeind dat verkrachting veelal wordt gepleegd door een gewelddadige dader en dat slachtoffers zich daartegen hadden moeten verzetten. Terwijl het juist een gebruikelijke reactie is dat een slachtoffer bevriest bij een aanval van seksueel geweld. Niet het bewijs van dwang, maar het ontbreken van consent, van instemming, moet centraal staan volgens internationale mensenrechtenstandaarden.
Wet mag niet pas in 2024 ingaan
De minister heeft eerder aangegeven dat de wet pas vanaf 2024 in werking zal treden om de strafrechtketen tijd te geven om zich daarop voor te bereiden. Uit de toelichting blijkt volgens de Raad van State niet welke maatregelen worden getroffen om tijdig voldoende capaciteit te realiseren en wat de gevolgen zijn als niet voldoende capaciteit wordt gerealiseerd.
Amnesty International ziet ook dat er tekorten zijn bij de politie. Daar zijn creatieve oplossingen voor nodig. Dit mag echter niet betekenen dat voor de implementatie van de wet nog jaren wordt uitgetrokken en de Nederlandse wetgeving tot 2024 niet in lijn is met mensenrechten. Dit zou namelijk betekenen dat iemand tot en met 2024 niet is verkracht als die slachtoffer wordt van seks zonder instemming. Een slachtoffer kan daar dan ook later geen aangifte van doen, omdat het delict toen het plaatsvond nog niet strafbaar was. In andere landen zat er maximaal een paar maanden tussen het aannemen van de wet door het parlement en de inwerkingtreding. Het zou stuitend zijn om hier in Nederland een paar jaar voor uit te trekken. Al die tijd gaat er ook geen preventieve werking uit van de wet.
Nederland 15de land met consent in wetgeving?
Er zijn inmiddels dertien landen in Europa die het verkrachtingsdelict hebben gebaseerd op het ontbreken van instemming. Ook in Spanje is een voorstel aangenomen in het parlement.
Oudshoorn: ‘Laat Nederland het volgende land worden waar we consent centraal stellen. We voorkomen daarmee niet iedere verkrachting en niet iedere dader zal worden veroordeeld, maar het is meer dan een symbolische verandering. Zij stelt de persoonlijke autonomie en lichamelijke integriteit centraal.’
Lees meer over Amnesty’s campagne tegen seksueel geweld
Link naar advies Raad van State.
Lees Amnesty’s inbreng bij de internetconsultatie over het wetsvoorstel.
Lees de inbreng van actiegroep van vrouwen die een verkrachting hebben meegemaakt.
