Colombia: overeenkomst moet gerechtigheid garanderen voor miljoenen slachtoffers van het gewapend conflict
Berechting daders
Colombia heeft de plicht om misdaden te onderzoeken en bij voldoende bewijs de daders te berechten. Gerechtigheid was een van de moeilijkste onderwerpen bij de vredesonderhandelingen, die in 2012 in Cuba van start gingen.
De enige manier waarop Colombia deze zwarte pagina uit haar geschiedenis achter zich kan laten, is de garantie dat alle verantwoordelijken voor marteling, moord, gedwongen verdwijningen, seksueel geweld of het verdrijven van mensen van hun grond, worden berecht. In de overeenkomst staan hierover echter vage omschrijvingen en is er de mogelijkheid voor amnestie. Hierdoor bestaat de vrees dat niet alle schenders van mensenrechten voor de rechter moeten verschijnen. Hoewel de overeenkomst een belangrijke stap is om een einde te maken aan het geweld, bestaat de kans dat veel slachtoffers geen gerechtigheid en schadevergoedingen zullen krijgen.
Afspraken
De FARC en de regering zijn overeengekomen om een ‘Speciale Jurisdictie voor Vrede’ in te stellen, bestaande uit een tribunaal en speciale rechtbanken waarin Colombiaanse rechters en magistraten zitting hebben die zowel door de FARC als de regering zijn gekozen, evenals enkele buitenlandse deskundigen. De rechtbanken zullen oordelen over misdaden tegen de menselijkheid, genocide en oorlogsmisdaden, waartoe gedwongen uitzettingen, gedwongen verdwijningen, marteling, gijzeling, buitengerechtelijke executies en seksueel geweld behoren. De processen richten zich echter alleen op ‘de meest ernstige en representatieve zaken’ en in het geval van de FARC alleen op de ‘meest verantwoordelijken’. Wat daarmee wordt bedoeld is niet bekend.
Straffen
Verantwoordelijke die bekennen ernstige misdrijven te hebben begaan, kunnen vijf tot acht jaar ‘beperking van hun vrijheid’ opgelegd krijgen, maar geen gevangenisstraf. Wie niet onmiddellijk schuld bekent, maar dat pas later doet, krijgt vijf tot acht jaar gevangenisstraf. En wie schuldig bevonden wordt, maar dit ontkent, kan tot twintig jaar achter de tralies verdwijnen.
Amnestiewet
De nieuwe amnestiewet is in het voordeel van mensen die worden beschuldigd van ‘politieke en daarmee gepaard gaande misdrijven’. Wat daar precies onder valt, moet nog worden gedefinieerd. Volgens de procureur-generaal kunnen zo’n 15.000 leden van de FARC amnestie krijgen.
De regering moet garanderen dat een vredesakkoord met de FARC niet tot hetzelfde resultaat leidt als het demobilisatieproces voor paramilitaire groeperingen dat in 2005 van start ging. Toen kreeg rond de 90 procent van de naar schatting 30.000 paramilitairen amnestie zonder dat hun eventuele betrokkenheid bij misdrijven was onderzocht.
Lees het hele persbericht Colombia: Agreement must guarantee justice for the millions of victims of the armed conflict
