Colombia: Amnesty International veroordeelt buitensporig geweld door veiligheidstroepen bij demonstraties

De Colombiaanse autoriteiten moeten stoppen met het neerslaan van demonstraties, de militarisering van steden en ervoor zorgen dat mensenrechten worden gerespecteerd in elk nieuw wetsvoorstel, inclusief belastinghervormingen. Amnesty International publiceert vandaag nieuw audiovisueel bewijs van buitensporig en onnodig gebruik van geweld door de veiligheidstroepen tijdens protesten tegen een omstreden belastinghervorming.

‘De Colombiaanse autoriteiten moeten onmiddellijk, onafhankelijk en onpartijdig alle beschuldigingen van buitensporig en onnodig gebruik van geweld tegen demonstranten onderzoeken’, zegt Erika Guevara-Rosas van Amnesty International. ‘Dit geweld leidde tot tientallen doden en gewonden, willekeurige detenties, foltering, seksueel geweld en  verdwijningen. Colombia moet ook de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid respecteren en ervoor zorgen dat journalisten het nieuws veilig kunnen verslaan.’

Sinds 28 april zijn er, meestal vreedzame, demonstraties geweest in verschillende delen van het land als reactie op het wetsvoorstel voor belastinghervorming van president Iván Duque, die vaak met geweld zijn onderdrukt. Op 1 mei maakte de president bekend militairen te sturen naar ‘stedelijke centra waar een hoog risico bestaat voor de integriteit van de burgers’, en verklaarde: ‘Ik wil een duidelijke waarschuwing geven aan degenen die, door middel van geweld, vandalisme en terrorisme, de samenleving proberen te intimideren en die zo denken instituties te kunnen breken.’

Onvrede

‘De onvrede van de bevolking over economische maatregelen die zij als oneerlijk beschouwen en die hun mensenrechten in gevaar kunnen brengen, mag niet worden bestempeld als ‘vandalisme en terrorisme’, zoals president Iván Duque heeft gedaan, en ook niet dienen als excuus voor gewelddadige onderdrukking’, aldus Erika Guevara-Rosas.

Op 3 mei meldden maatschappelijke organisaties dat 26 mensen zijn omgekomen als gevolg van geweld door de Nationale Politie en dat er 761 willekeurige aanhoudingen zijn verricht. Ze meldden ook 142 slachtoffers van mishandeling, negen slachtoffers van seksueel geweld en 56 meldingen van verdwijningen in het kader van de demonstraties. Daarnaast waren er meldingen van aanvallen op journalisten, waaronder fysiek geweld, willekeurige arrestaties en het verwijderen van journalistiek materiaal.

Dodelijk geweld

Door analyse en verificatie van audiovisuele beelden heeft Amnesty International bevestigd dat de Colombiaanse politie bij verschillende incidenten dodelijke geweld heeft gebruikt. Ook werden potentieel dodelijke wapens zoals traangas, waterkanonnen en ander materiaal willekeurig ingezet tegen demonstranten in verschillende delen van het land.

Zo werd het gebruik van het Galil Tavorn-geweer in Cali vastgesteld tijdens de repressie van demonstraties op 30 april, evenals het gebruik van semi-automatische wapens op ongewapende demonstranten op 2 mei in Popayán. Bij een ander incident, op 1 mei in Bogotá, werd een pantservoertuig gezien dat munitie afvuurde. Dergelijke wapens zijn volgens internationale normen verboden om te gebruiken tijdens protesten.

Consistent patroon

Amnesty International is van mening dat deze schendingen van mensenrechten en misdaden onder internationaal recht door de veiligheidstroepen geen geïsoleerde gebeurtenissen zijn, maar in een consistent patroon passen van schendingen die in het hele land worden gepleegd.

Het Inter-Amerikaanse Hof voor de Rechten van de Mens heeft vastgesteld dat staten die partij zijn bij het Amerikaanse Verdrag voor de Rechten van de Mens, zoals Colombia, ‘het gebruik van strijdkrachten om binnenlandse ongeregeldheden te beheersen zo veel mogelijk moeten beperken, aangezien ze zijn opgeleid om te vechten tegen vijanden en niet om burgers te beschermen en te controleren, een taak voor politiediensten.’

Bovendien moeten deze strijdkrachten volgens het hof, als ze toch worden ingezet, zeer streng worden gecontroleerd en worden gehouden aan protocollen over het gebruik van geweld tegen demonstranten, gecontroleerd door onafhankelijke instanties. De autoriteiten hebben de plicht om alle passende maatregelen te nemen om dergelijk geweld aan te pakken en er tegelijkertijd voor te zorgen dat degenen die vreedzaam protesteren dit kunnen blijven doen.

Nieuw wetsvoorstel

Nu het omstreden wetsvoorstel voor belastinghervorming is ingetrokken en er een een nieuw wetsvoorstel komt, moet de regering ervoor zorgen dat het belastingbeleid dat zij aanneemt, wordt ontworpen en uitgevoerd in overeenstemming met de internationale mensenrechtenverplichtingen van Colombia. Dit betekent dat ervoor moet worden gezorgd dat maatregelen tijdelijk, redelijk en evenredig zijn, dat minder beperkende alternatieve maatregelen zijn uitgeput en dat de daadwerkelijke deelname van de betrokken individuen en groepen is gegarandeerd.

De regering moet dringend een mensenrechteneffectbeoordeling van deze maatregelen uitvoeren om ervoor te zorgen dat ze niet discrimineren en dat ze in het bijzonder de rechten van gemarginaliseerde groepen respecteren. Bovendien met er rekening worden gehouden met de context van de corona-pandemie en de gevolgen daarvan.

Amnesty’s oproep

Nu er meer demonstraties zijn aangekondigd, roept Amnesty International de autoriteiten op om het recht van het Colombiaanse volk op vreedzaam protest te waarborgen. De organisatie herinnert president Iván Duque eraan dat het inzetten van de strijdkrachten om demonstraties te controleren het risico op verdere mensenrechtenschendingen en misdaden onder internationale wetgeving, vergroot.