China: misdrijven tegen de menselijkheid met ernstige onderdrukking van moslims in Xinjiang

China begaat misdrijven tegen de menselijkheid met de systematische, door de staat georganiseerde detentie, marteling en vervolging van Oeigoeren, Kazakken en andere mensen uit voornamelijk islamitische etnische minderheden in Xinjiang, zegt Amnesty International vandaag bij de publicatie van nieuw, omvangrijk onderzoek.

· Honderdduizenden mannen en vrouwen in Xinjiang slachtoffer van marteling en massadetentie
· Miljoenen moslims onderworpen aan systematische massasurveillance
· Islamitische etnische bevolkingsgroepen gedwongen om hun religieuze tradities, culturele praktijken en lokale talen af te zweren

Samen met BNNVARA en met meer dan 100.000 Nederlanders stapten we onlangs naar de Chinese ambassade in Nederland om onze zorgen te uiten over de toestand in Xinjiang. Kijk hier hoe dat afliep. Nu richten we ons rechtstreeks aan de Chinese president Xi Jinping – kijk onderaan de pagina hoe jij hem kan oproepen om de kampen in Xinjiang te sluiten.

Nieuw onderzoek

In het vandaag uitgekomen rapport ‘Alsof we vijanden in een oorlog waren: China’s massadetentie, marteling en vervolging van moslims in Xinjiang’ zijn tientallen nieuwe getuigenissen opgetekend van mensen die sinds 2017 in de kampen gevangen hebben gezeten. Daaruit blijkt dat de Chinese autoriteiten extreme maatregelen nemen om de religieuze tradities, culturele praktijken en lokale talen van islamitische etnische bevolkingsgroepen in deze regio uit te bannen. Deze misdrijven worden onder het mom van het bestrijden van ‘terrorisme’ begaan tegen etnische Oeigoeren, Kazakken, Hui, Kirgiziërs, Oezbeken en Tadzjieken.

Chinese autoriteiten hebben in Xinjiang een van de grootste en meest geavanceerde systemen voor surveillance gebouwd, en een netwerk van honderden centra voor ‘hervorming door educatie’ (feitelijk interneringskampen) aangelegd.
Marteling en andere vormen van mishandeling vinden systematisch plaats in de kampen. Elk aspect van het dagelijkse leven is gereguleerd in een poging om de idealen van de Communistische partij gewelddadig in te prenten. Mensen worden gedwongen te assimileren in een seculiere, homogene Chinese natie.

‘Een dystopisch hel van ongekende omvang’

‘De Chinese autoriteiten hebben een dystopische hel van ongekende omvang gecreëerd in de Oeigoerse Autonome Regio Xinjiang,’ zei Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Oeigoeren, Kazakken en andere moslim-minderheden zijn het slachtoffer van misdrijven tegen de menselijkheid en andere ernstige schendingen van mensenrechten, die hun religieuze en culturele identiteit dreigen uit te wissen.’
‘Het zou een schok moeten zijn voor het geweten van de mensheid dat zulke massale aantallen mensen worden onderworpen aan hersenspoeling, marteling en andere vernederende behandelingen in de interneringskampen, en dat miljoenen anderen in angst leven door het omvangrijke surveillance-apparaat.’

Massadetentie

Uit het rapport blijkt dat sinds 2017 enorme aantallen mensen van voornamelijk islamitische etnische minderheidsgroepen in Xinjiang willekeurig zijn opgesloten. Honderdduizenden mensen werden naar gevangenissen gestuurd, en honderdduizenden anderen (misschien wel een miljoen of meer) naar gevangeniskampen. Alle voormalige gedetineerden die Amnesty International heeft geïnterviewd werden vastgezet vanwege gedrag dat volstrekt legaal lijkt, zoals het bezit van een religieuze afbeelding of het onderhouden van contact met iemand in het buitenland.

Een functionaris die aan de massa-arrestaties in 2017 deelnam vertelde de organisatie hoe de politie mensen zonder waarschuwing uit hun huizen haalde en hen zonder enige vorm van proces opsloot.

De meeste overlevenden die met Amnesty International spraken, werden eerst op het politiebureau ondervraagd. Daar werden hun biometrische en medische data afgenomen en opgeslagen voordat zij naar een kamp werden overgebracht.
De ondervraging vond vaak plaats op een ‘tijgerstoel’: een stalen stoel met been- en handklemmen die het lichaam in pijnlijke houdingen fixeert. Mensen werden geslagen en er was sprake van slaaponthouding en overvolle cellen. Ook kregen gedetineerden kappen over het hoofd en werden ze geboeid tijdens ondervragingen en transport.

Gevangen vanwege WhatsApp op je telefoon

Vanaf het moment dat ze in de kampen belandden werd hun leven tot in het extreme gereguleerd. Ze hadden geen privacy of autonomie en kregen te maken met strenge straffen voor kleine ongehoorzaamheden. Soms werden collectieve straffen uitgedeeld aan celgenoten. Het was verboden om vrijelijk met elkaar te praten, en mensen werden streng gestraft als zij de gevangenisbewaarders of andere functionarissen in hun eigen taal aanspraken in plaats van in het Mandarijn. Elke dagelijkse activiteit van de gevangenen werd voorgeschreven en hun gedrag werd constant gevolgd en geëvalueerd. Een vrouw die vastzat vanwege het feit dat ze WhatsApp op haar telefoon had zei: ‘Je stond elke dag om 5 uur op, dan moest je je bed perfect opmaken, en daarna was er een ceremonie waarbij de vlag werd gehesen en je een ‘eed’ moest afleggen. Daarna ging je naar de kantine voor het ontbijt. Dan naar het klaslokaal. Dan lunch. Dan naar het klaslokaal. Dan avondeten. Dan weer een les. Dan naar bed. Elke nacht hadden twee mensen twee uur ploegendienst (om hun celgenoten in de gaten te houden)… Er was geen minuut voor jezelf. Je was uitgeput.’

Islam afzweren

Tijdens de eerste weken of maanden van de internering werden gevangenen doorgaans gedwongen om, als ze wakker waren, in complete stilte in dezelfde positie te blijven zitten of te knielen. Daarna kregen mensen gedwongen ‘onderwijs’, waarbij ze geïndoctrineerd werden om de islam af te zweren, hun taal en culturele praktijken niet meer te gebruiken, en om Mandarijns Chinees en de propaganda van de Chinese Communistische Partij te studeren.

Gevangenen verlaten praktisch nooit hun cel, zien zelden de zon, en krijgen geen lichamelijke beweging, behalve als ze door de bewakers naar en van de kantine, de klaslokalen of de ondervragingsruimte worden begeleid.

Systematische marteling

Alle voormalige gevangenen vertelden dat ze werden gemarteld of mishandeld. Zo kregen ze slagen, elektrische shocks, eenzame opsluiting, werd voedsel, water en slaap onthouden, was er extreme koude en werd hun bewegingsvrijheid beperkt. Sommigen vertelden dat zij 24 uur of langer op een tijgerstoel werden vastgeketend.

Een oudere dame werd, nadat ze een celgenoot verdedigde, naar een kleine, donkere, koude kamer zonder ramen gebracht. Daar werden haar handen en voeten geboeid en moest ze drie dagen achtereen op een ijzeren stoel blijven zitten.
Twee voormalige gevangenen werden gedwongen om zware boeien te dragen, één van hen zelfs een jaar lang. Anderen beschreven hoe ze met elektrische wapenstokken en pepperspray bewerkt werden. Sommige gevangenen zeiden meermaals gemarteld te zijn, terwijl anderen gedwongen werden om toe zien hoe hun celgenoten mishandeld werden. Amnesty International is ook op de hoogte van een zaak waarbij een gevangene voor de ogen van zijn celgenoten is overleden, waarschijnlijk ten gevolge van het feit dat hij 72 uur vastzat op een tijgerstoel, waarbij hij zichzelf bevuilde met ontlasting.

Surveillancestaat

Zowel binnen als buiten de kampen zijn de moslims van Xinjiang een van de zwaarst onder toezicht geplaatste bevolkingen ter wereld. Alle voormalige gevangenen werden nog maandenlang onder vrijwel constante elektronische en persoonlijke bewaking gehouden. Dit gebeurt onder meer door het plaatsen van regeringsfunctionarissen in zogenaamde ‘gastgezinnen’, die de voormalige gevangenen in de gaten houden en over ongewenst gedrag rapporteren. Voorbeelden daarvan zijn vreedzame religieuze handelingen, het gebruik van niet toegestane communicatiemiddelen als VPN of WhatsApp, of het kopen van een ‘ongewone’ hoeveelheid benzine of elektriciteit. De vrijheid van beweging van vrijgelaten gevangenen wordt ook zwaar beperkt door de massale aanwezigheid van veiligheidstroepen die op straat surveilleren, en die duizenden checkpoints bemannen.

Religieuze vervolging

Moslims zijn in Xinjiang niet vrij om hun religie uit te oefenen. Tientallen islamitische mannen en vrouwen vertelden Amnesty International dat de regionale autoriteiten een uitzonderlijke vijandigheid toonden tegenover hun geloof. Basale religieuze en culturele praktijken worden als ‘extremistisch’ bestempeld en gebruikt om mensen op te sluiten. Dat heeft ertoe geleid dat de meeste mensen gestopt zijn met bidden of uiterlijke tekenen van hun geloof te tonen, zoals in hun kleding, verzorging en zelfs taalgebruik. ‘We konden geen ‘as-salamu-alaykum’ meer zeggen’ (een typische groet in veel islamitische culturen die ‘vrede zij met u’ betekent), zei een man tegen Amnesty International. Korans, gebedsmatjes en andere religieuze voorwerpen zijn feitelijk verbannen. Voormalige Chinese kaderleden vertelden hoe ze huizen binnenvielen om religieuze voorwerpen in beslag te nemen. ‘We droegen hen op foto’s (van moskeeën) te verwijderen en (Chinese) vlaggen op te hangen,’ zei een van hen. Geïnterviewden beschreven ook hoe in heel Xinjiang moskeeën, heiligdommen, kerkhoven en andere religieuze en culturele plekken systematisch vernietigd zijn of een nieuwe bestemming hebben gekregen.

Massale doofpot

De Chinese regering stelt alles in het werk om de schendingen van internationale mensenrechten in Xinjiang in de doofpot te stoppen. Autoriteiten bedreigen, detineren en mishandelen iedereen die hierover zijn mond open durft te doen. Het lot van honderdduizenden gevangenen is onbekend. Velen van hen zitten nog vast in de kampen, anderen kregen lange gevangenisstraffen opgelegd. Uit staatsdata blijkt een aanzienlijke stijging van het aantal celstraffen, en satellietgegevens tonen een grote toename van het aantal nieuwe gevangenissen in Xinjiang sinds 2017. Ook zijn mensen in situaties van dwangarbeid terechtgekomen.

Amnesty’s oproep

‘China moet de interneringskampen onmiddellijk ontmantelen, alle mensen vrijlaten die daar en in gevangenissen willekeurig zijn vastgezet, en een eind maken aan de systematische aanvallen op moslims in Xinjiang,’ zei Agnès Callamard. ‘De internationale gemeenschap moet zich hiertegen uitspreken en eensgezind optreden om voor eens en voor altijd een einde te maken aan deze gruweldaden. De Verenigde Naties moeten dringend onafhankelijk onderzoek instellen om degenen die verdacht worden van misdrijven volgens internationaal recht ter verantwoording te roepen.’

Kom in actie!

Amnesty International voert nu actie voor 60 mensen die waarschijnlijk vastzitten in kampen of gevangenissen. Op deze site vind je meer informatie over deze mensen. Doe mee aan de actie!