Britse rechtbank: Assange mag niet worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten (update)

Een Britse rechtbank oordeelde vandaag dat WikiLeaks-oprichter Julian Assange niet mag worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten. De rechter vreest dat Assange zelfmoord zal plegen als hij wordt uitgeleverd. Eerder stemde de Britse minister van Buitenlandse Zaken Sajid Javid nog in met het uitleveringsverzoek van Amerika. De VS hebben aangekondigd tegen de uitspraak in beroep te gaan.

Update

In Londen heeft de politierechter het verzoek van Julian Assange afgewezen om op borgtocht te worden vrijgelaten. De rechtbank wil dat Assange in afwachting van een mogelijk hoger beroep door de Verenigde Staten in de Belmarsh-gevangenis in Londen blijft.

‘Het besluit maakt Assanges detentie ‘willekeurig’. Hij zit al meer dan een jaar in de streng beveiligde de gevangenis van Belmarsh,’ zegt Nils Muižnieks van Amnesty International. ‘In plaats van naar huis te gaan moet hij terug naar de eenzame opsluiting.’

De rechter constateerde dat het slecht gesteld in met de geestelijke gezondheid van Assange. Door de coronacrisis loopt zijn gezondheid nog meer gevaar.

‘Het is duidelijk dat Julian Assange niet gevangengezet had mogen worden in afwachting van een besluit over het uitleveringsverzoek. De aanklachten tegen hem zijn politiek-gemotiveerd en de Britse regering had de VS nooit zo gewillig mogen helpen bij hun niet aflatende pogingen om Assange te vervolgen,’ zegt Muižnieks.

‘De Amerikaanse regering gedraagt ​​zich alsof ze over de hele wereld rechterlijke bevoegdheden heeft om iemand te vervolgen die informatie over wangedrag van de overheid openbaarde. Het besluit om de borgtocht af te wijzen, lijkt bedoeld om een ​​signaal af te geven dat de Britse justitie de Verenigde Staten niet in de weg zal staan.’

‘We verwelkomen het feit dat Julian Assange niet naar de VS zal worden gestuurd en dat de rechtbank heeft erkend dat hij vanwege zijn gezondheidsproblemen het risico loopt op mishandeling in het Amerikaanse gevangenissysteem,’ zegt Nils Muižnieks van Amnesty International. ‘De aanklachten tegen hem hadden echter nooit mogen worden ingediend. De beschuldigingen waren politiek gemotiveerd, en de Britse regering had de VS nooit zo gewillig mogen bijstaan ​​in haar niet aflatende streven Assange te vervolgen.’

Zweden en VS willen uitlevering

Zowel de VS als Zweden hebben om Assanges uitlevering gevraagd. Op 3 juni 2019 besloot een Zweedse rechter dat hij niet naar Zweden hoeft worden overgebracht. De rechter ziet Assange wel als verdachte van verkrachting, maar het is het niet nodig dat hij naar Zweden komt voor ondervraging. Assange zat zeven jaar in de ambassade van Ecuador om uitlevering te voorkomen. In 2019 werd hij gearresteerd en sindsdien zit hij in een Britse gevangenis.

Amnesty tegen uitlevering aan de VS

Amnesty International was niet tegen de uitlevering van Assange naar Zweden in verband met de verdenking van verkrachting. Maar omdat Assange slachtoffer kan worden van ernstige schendingen van zijn mensenrechten, is Amnesty tegen uitlevering aan de VS. De kans bestaat dat na uitlevering de Amerikaanse autoriteiten aanvullende aanklachten tegen Assange indienen waarvoor hij de doodstraf kan krijgen. Amnesty is tegen de doodstraf.

Amnesty stelt geen vertrouwen in diplomatieke garanties dat iemand niet zal worden gemarteld of geen doodvonnis krijgt. Er is geen waarborg dat dit ook werkelijk gebeurt. Regeringen die marteling toestaan, ontkennen dit. Zouden ze wel toegeven dat marteling in hun land voorkomt, dan geven ze immers toe dat ze de mensenrechten schenden.

Beschuldigd van publicatie van staatsgeheimen

Aanvankelijk werd Assange alleen beschuldigd van het helpen van klokkenluider Chelsea Manning bij het hacken van computers van de overheid. In mei 2019 kwamen er op basis van de Spionagewet zeventien nieuwe beschuldigingen bij, waaronder het publiceren van staatsgeheimen. Assange openbaarde onder meer documenten over de oorlogen in Afghanistan en Irak en publiceerde de namen van informanten. Daarmee zou hij de veiligheid van de VS in gevaar gebracht hebben.

Onthulling mogelijke oorlogsmisdrijven door de VS

Manning werd tot 35 jaar gevangenisstraf veroordeeld voor het lekken van duizenden geheime documenten. Na zeven jaar kreeg ze van oud-president Obama gratie. De voormalige data-analist van het Amerikaanse leger weigert nu een getuigenis af te leggen over haar contacten met WikiLeaks. De Amerikaanse autoriteiten willen die gebruiken bij de vervolging van Assange. Vanwege haar weigering werd Manning weer gevangengezet. Op 12 maart 2020 werd ze vrijgelaten.

Recht op vrije meningsuiting

Assange maakte gebruik van zijn recht op vrije meningsuiting maar dit recht is niet absoluut: het recht kan worden ingeperkt als er een wettig doel voor is, bijvoorbeeld in het geval dat de nationale veiligheid in gevaar is. Staten hebben wel de verplichting te garanderen dat die inperking wettelijk is vastgelegd en echt noodzakelijk is.

In het VN-Verdrag voor Burger- en Politieke Rechten staat het recht op vrijheid van meningsuiting beschreven als de vrijheid om inlichtingen en denkbeelden van welke aard ook te vergaren, te ontvangen en door te geven. Amnesty vreest dat sommige documenten die Assange heeft geopenbaard mensen in gevaar hebben gebracht. Als dat bewezen wordt, is Julian Assange geen gewetensgevangene.

Bescherming van journalisten

Advocaten van Assange stellen dat hij als journalist handelde en daardoor aanspraak kan maken op de vrijheid van meningsuiting. Onderzoeksjournalisten straffen voor het lekken van informatie over mensenrechtenschendingen valt niet onder de toelaatbare inperking van het recht op vrije meningsuiting. Amnesty is van mening dat Assange wordt beschuldigd van activiteiten die onderzoeksjournalisten ook ondernemen. Wordt hij hiervoor veroordeeld, dan kan dit een afschrikwekkend effect hebben op het recht op vrijheid van meningsuiting en journalisten ertoe brengen zelfcensuur toe te passen uit angst voor vervolging.

Lees het artikel over Julian Assange in Wordt Vervolgd.