Brazilië: toename dodelijk politieoptreden in aanloop Spelen Rio

Sinds begin april zijn zeker elf mensen door de politie gedood in Rio de Janeiro (Brazilië) waar over honderd dagen de Olympische Spelen beginnen. Door het politiegeweld leven veel bewoners van de favela’s, de sloppenwijken van de stad, in angst.

Alleen al in Rio werden het afgelopen jaar ten minste 307 mensen door politieagenten doodgeschoten. Daarmee nam de politie zo’n 20 procent van alle moorden voor haar rekening. De autoriteiten slagen er tegelijkertijd niet in om de verantwoordelijken te vervolgen.

Steeds vaker wordt gekozen voor een harde aanpak van vreedzame demonstranten. Het merendeel van de slachtoffers bestaat uit jonge zwarte mannen uit de favela’s.

Toename politiegeweld

Ondanks de belofte dat Rio een veilige Olympische stad zou zijn, is het aantal doden door politiekogels de laatste twee jaar gestaag gestegen. Daarnaast raakten veel mensen gewond door het gebruik van rubberen kogels, flitsgranaten en vuurwapens. Politiegeweld wordt in de hand gewerkt doordat agenten onvoldoende training krijgen en niet beschikken over heldere richtlijnen. Bovendien worden demonstranten als een ‘publieke vijand’ benaderd.

Buitensporig politiegeweld is sinds enkele jaren fors toegenomen. In 2014, toen Brazilië gastland was van het Wereldkampioenschap Voetbal, werden 580 mensen door de politie gedood, 40 procent meer dan het jaar ervoor. In 2015 was dit aantal nog hoger: 645 doden door politiegeweld.

Voortdurend geweld door straffeloosheid

Tussen de stijging van het aantal mensen dat door de politie is gedood en de voorbereidingen van de Olympische Spelen, is geen direct verband te leggen. Wel is duidelijk dat het gebruik van geweld excessief is en de daders nauwelijks worden berecht. Bovendien vallen de meeste doden in Rio de Janeiro, waar de Spelen zullen plaatsvinden. Zolang de straffeloosheid niet wordt aangepakt, duurt het politiegeweld voort.

Geen lessen geleerd

In de aanloop naar het WK Voetbal twee jaar geleden, maakte Amnesty International ook al melding van onnodig en buitensporig gebruik van geweld door de politie tijdens demonstraties. De autoriteiten hebben echter geen maatregelen genomen om misbruik door de politie tegen te gaan. Er is één nieuwe wet aangenomen op het terrein van de openbare veiligheid: een anti-terrorismewet die gebruikt kan worden om protesten tegen te gaan en strafbaar te stellen.