Brazilië: Nieuwe arrestaties in moordzaak Marielle Franco betekenen nog geen gerechtigheid

In Brazilië zijn 24 maart drie mannen gearresteerd in verband met de moord op mensenrechtenactiviste Marielle Franco en haar chauffeur Anderson Gomes. Drie uitvoerders van de moord zaten al vast, nu zijn na 6 jaar eindelijk de opdrachtgevers in beeld.

Nog geen gerechtigheid

Domingos Brazão, raadsman van de Rekenkamer van de staat Rio de Janeiro, zijn broer Chiquinho Brazão, een federaal congreslid en Rivaldo Barbosa, voormalig hoofd van de civiele politie van Rio de Janeiro zitten vast in preventieve detentie. Amnesty International Brazilië noemt de nieuwe arrestaties een belangrijke stap voorwaarts in de opheldering van het misdrijf. Er is volgens de organisatie echter nog geen sprake van gerechtigheid. Er zijn enorm veel fouten gemaakt en het onderzoek is continu belemmerd.

Uitvoerders van de moord al vast

In de nacht van 14 maart 2018 werden Franco en haar chauffeur vermoord terwijl ze na een debat op weg naar huis waren. Precies een jaar later werden twee voormalige politiemannen in Rio de Janeiro gearresteerd voor het uitvoeren van de moorden. Op 10 juni 2020 werd een derde verdachte gearresteerd. Pas nu, 6 jaar na de moorden, wordt duidelijk wie er achter het misdrijf zit.

Verband met milities

Het is alarmerend dat het onderzoek tot nu toe drie voormalige agenten heeft aangewezen als de daders van het misdrijf, en nog eens drie mannen die betrokken zijn bij de politie als de meesterbreinen. De autoriteiten suggereren dat ze informatie hebben die het misdrijf in verband brengt met de belangen van paramilitaire groeperingen in Rio. De stad wordt al jaren geteisterd door milities. Deze groepen zijn in het leven geroepen om de arme buurten te beschermen maar uitgegroeid tot gewelddadige bendes, vaak geleid en bemand door (voormalige) politieagenten.

Falen van de Braziliaanse autoriteiten

Mede dankzij de nalatigheid en tolerantie van lokale overheden konden de paramilitaire groeperingen ontstaan en groeien. Braziliaanse staten hebben volgens uitspraken van het Inter-Amerikaanse Hof voor de Rechten van de Mens (IACHR) de verplichting om schendingen van mensenrechten te voorkomen, zorgvuldig onderzoek te doen naar schendingen, schendingen ter verantwoording te roepen en slachtoffers genoegdoening te geven. De Braziliaanse autoriteiten hebben gefaald in al deze taken met betrekking tot de moorden op Franco en Gomes.

Oproep Amnesty

Amnesty International Brazilië documenteerde in de 6 jaar na de moorden ontelbare fouten en pogingen om het onderzoek te dwarsbomen, vaak uitgevoerd door overheidsfunctionarissen. Amnesty dringt er bij de Braziliaanse autoriteiten op aan om ervoor te zorgen dat iedereen die verantwoordelijk is voor de planning en uitvoering van het misdrijf berecht wordt in een eerlijk proces. Dat geldt ook voor iedereen die verantwoordelijk is voor afwijkingen en tegenwerking van het onderzoek. Het is ook de plicht van de Braziliaanse overheid om te zorgen voor herstelbetalingen en maatregelen om herhaling te voorkomen.