Bernardo Caal Xol uit Guatemala is vrij!

Na 4 jaar onterechte gevangenschap is op 24 maart Bernardo Caal Xol vrijgelaten uit de gevangenis van de Guatemalteekse stad Cobán. Amnesty International is blij met zijn vrijlating, maar vindt dat hij nooit veroordeeld had mogen worden. Bernardo Caal Xol zat vast omdat hij geweldloos de heilige rivier van de Q’eqchi’ Maya’s beschermde.

Bernardo Caal Xol werd in 2018 veroordeeld tot 7 jaar en 4 maanden gevangenisstraf. Zijn advocaat liet weten dat hij vervroegd is vrijgelaten vanwege goed gedrag. Het is geweldig nieuws dat hij nu herenigd wordt met de mensen om wie hij geeft. Maar zijn veroordeling blijft staan, terwijl hij niets verkeerd heeft gedaan. De autoriteiten blijven zijn werk voor de mensenrechten en het milieu dus als misdrijf zien. 

Bernardo en de Q’eqchi’ begonnen met protesteren toen een bedrijf met een vergunning van de regering de Cahabón-rivier van de Q’eqchi’ afdamde om er twee waterkrachtcentrales te bouwen. De rivier is een van de langste in Guatemala en is heilig voor de Q’eqchi’. De bouw van de krachtcentrales had hun bossen al weggevaagd, nu verloren ze ook nog het kostbare water dat ze nodig hadden om te overleven. Bernardo eiste dat de krachtcentrales worden gesloten. Hij zei dat de autoriteiten de Q’eqchi’ niet bij de plannen voor de krachtcentrales hadden betrokken terwijl dat wel een vereiste is volgens het internationaal recht.

Write for Rights-actie

Amnesty onderzocht de zaak van Bernardo Caal Xol en concludeerde dat er geen bewijs was voor de aanklachten: verergerde roof en verergderde illegale detentie. Daarom besloot Amnesty in actie te komen voor zijn vrijlating. In december 2021 maakte Bernardo deel uit van de wereldwijde schrijfactie Write for Rights. Over de hele wereld schreven honderdduizenden mensen brieven aan de autoriteiten van Guatemala om aan te dringen op zijn onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating.

Mensenrechtenverdedigers vervolgd

Tegen Bernardo werden dezelfde tactieken ingezet die in Guatemala vaker gebruikt worden om mensenrechtenverdedigers te veroordelen. Op die manier proberen de autoriteiten mensenrechtenverdedigers te intimideren en hun werk te verhinderen. Met name milieuactivisten, inheemse activisten en mensen die strijden tegen straffeloosheid en corruptie worden hier slachtoffer van.

De afgelopen jaren is de mensenrechtensituatie in Guatemala erg verslechterd. De autoriteiten proberen het rechtssysteem en het sociale weefsel van de samenleving af te breken. Daarbij vervolgen ze iedereen die opkomt voor een eerlijker en waardiger land.

Aanvallen op mensenrechtenverdedigers

In Guatemala worden veel mensenrechtenverdedigers en journalisten aangevallen. De  Guatamalteekse Eenheid voor de Bescherming van Mensenrechtenverdedigers (UDEFEGUA) registreerde tussen januari en november 2021 839 aanvallen. Volgens het laatste Global Witness report is Guatemala een van de gevaarlijkste landen voor mensen die opkomen voor grond, territorium en het milieu. In 2020 werden er dertien milieuactivisten vermoord.