Belarus: activisten Mariya Kalesnikava en Maksim Znak tot celstraf veroordeeld

Mariya Kalesnikava, het gezicht van de vreedzame protesten van 2020 in Belarus, en haar mede-activist advocaat Maksim Znak zijn vandaag tot 11 en 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld voor hun rol in de demonstraties. Amnesty International noemt het een ramp voor de vrijheid van meningsuiting in Belarus.

Bruce Millar van Amnesty International: ‘De vervolging en gevangenisstraf van Mariya Kalesnikava en Maksim Znak is erop gericht om de hoop van de miljoenen mensen voor wie zij spraken de kop in te drukken. Deze generatie streeft naar een vreedzame verandering en respect voor mensenrechten. Deze moedige individuen moeten nu een groot deel van hun leven achter tralies doorbrengen omdat zij opstonden tegen Aleksandr Loekasjenko en de onderdrukkende krachten van zijn regering.’

‘Iedereen zal zich de moed herinneren van het besluit van Mariya om in Belarus te blijven, ondanks de dreiging van een lange gevangenisstraf – iets wat nu ook daadwerkelijk plaatsvindt. Haar voortdurende geloof in vrijheid van meningsuiting en menselijke waardigheid is al lang een hoopvol licht voor mensen wereldwijd. Wat Mariya en Maksim symboliseren en waar zij voor staan zal alles wat de autoriteiten hen voor de voeten gooien overleven.’

Amnesty International roept om de onmiddellijke vrijlating van Mariya Kalesnikava en Maksim Znak en honderden anderen die in Belarus vastzitten voor het uitoefenen van hun mensenrechten. De internationale gemeenschap moet alles doen om druk uit te oefenen op Aleksandr Loekasjenko’s regering om de barbaarse onderdrukking van burgerorganisaties en kritiek in Belarus te stoppen.

Achtergrond

Honderdduizenden mensen gingen in Belarus de straat op uit protest tegen de resultaten van de omstreden presidentsverkiezingen van 9 augustus 2020. De huidige president Loekasjenko claimde een enorme overwinning, terwijl Svyatlana Tsikhanouskaya – nu in ballingschap – veel proteststemmen won. Tijdens de verkiezingscampagne was Mariya Kalesnikava haar naaste partner, en ze werd een informele leider van de vreedzame protesten die volgden.

Op 7 september 2020 werd Kalesnikava in Minsk ontvoerd door mannen in burger. Ze werd naar de grens met Oekraïne gebracht en bevolen het land te verlaten. Dat weigerde ze, en als reactie verscheurde ze haar paspoort. Daarop dienden de autoriteiten van Belarus verzonnen aanklachten in tegen haar en Maksim Znak, die twee dagen later werd gearresteerd.

Rechtszaak

Op 6 september 2021 veroordeelde de regionale rechtbank van Minsk Maryia Kalesnikava en Maksim Znak, leden van de coördinerende raad van de oppositie en aanhangers van de gevangen presidentskandidaat Viktar Babaryka, tot 11 en 10 jaar gevangenisstraf. De snelle rechtszaak, die op 4 augustus begon, was gesloten voor publiek. Alle aanklachten en materialen over de zaak waren geheim. Alle deelnemers in de zaak, ook advocaten, moesten een geheimhoudingscontract ondertekenen. Het is overduidelijk dat Kalesnikava en Znak geen erkend misdrijf hebben gepleegd, en beiden houden hun onschuld vol. Ze werden schuldig bevonden aan ‘samenzwering om de macht te grijpen op onwettige manieren’ (Artikel 357(1) van het Strafboek), ‘het oprichten en leiden van een extremistische organisatie’ (Artikel 361-1(1)) en ‘het oproepen tot actie met als doel schade aan de nationale veiligheid aan te richten’ (Artikel 361(3)) door gebruik te maken van massamedia en het internet.