Autoriteiten Sri Lanka moeten demonstratierecht niet verder inperken

De autoriteiten van Sri Lanka beperken demonstraties vergaand en demoniseren demonstranten tijdens een periode van economische crisis in het land.

Amnesty International publiceert vandaag een nieuw onderzoek Penalized for Protesting: Sri Lanka’s crackdown on protestors over hoe de autoriteiten er niet in slagen vreedzame demonstranten te beschermen en buitensporig geweld tegen hen inzetten. Het leger wordt ingezet om protesten te overzien en demonstranten aan te pakken.

‘De afgelopen maanden zijn er veel protesten geweest in Sri Lanka naar aanleiding van de zwaarste economische crisis in de geschiedenis sinds de onafhankelijkheid. Mensen hebben het recht hun ontevredenheid vreedzaam te uiten en de staat heeft de plicht dit recht te faciliteren, maar de autoriteiten van Sri Lanka hebben herhaaldelijk de stem van het volk het zwijgen opgelegd’, zegt Yamini Mishra van Amnesty International.

‘De nieuwe regering van Sri Lanka blijft gebruikmaken van geweld en intimidatie om demonstranten te onderdrukken. Dit is een duidelijk teken naar het volk van Sri Lanka dat er geen ruimte is voor tegengeluid. Het recht op vrijheid van vreedzame samenkomst is een hoeksteen van iedere maatschappij. Het moet worden gerespecteerd en beschermd.’

Sinds de protestbeweging begon in februari 2022 heeft een aantal geweldsincidenten plaatsgevonden tijdens protesten. Deze protesten kunnen niet als vreedzaam worden gezien, maar de reactie van de autoriteiten op dit soort protesten moet nog steeds overeenkomen met mensenrechtenwetten en -standaarden.

Traangas, waterkanonnen en kogels

Sinds de demonstraties vijf maanden geleden begonnen, hebben de politie en gewapende troepen routinematig gebruikgemaakt van traangas en waterkanonnen tegen grotendeels vreedzame demonstranten. Twee keer hebben de veiligheidstroepen met scherp geschoten, en daarbij kwam op 19 april 2022 in Rambukkana ten minste een persoon om het leven.

Ook bij andere gebeurtenissen werd onwettig gebruikgemaakt van geweld. Dit laat zien dat de regering het recht op vreedzame samenkomst niet respecteert, ondanks haar verplichtingen onder internationale mensenrechtenwetten en -standaarden.

Sinds president Ranil Wickremesinghe aantrad op 21 juli 2022 zijn al meer dan 140 demonstranten gearresteerd, en nog eens 18 anderen kregen reisverboden opgelegd. Ook beschrijven parlementsleden en de president demonstranten regelmatig als “terroristen”. De president noemde demonstranten ook “fascisten” in het kader van een breder patroon van het demoniseren van demonstraties. De autoriteiten gaan nog een stap verder en zetten de draconische anti-terreurwet Prevention of Terrorism Act (PTA) in om drie demonstranten te arresteren. Amnesty International beschreef in het verleden al hoe deze PTA-wet wordt gebruikt door de autoriteiten om minderheden, activisten, journalisten en critici tot doelwit te maken en lastig te vallen. 

‘Ze willen me in de gevangenis’

Sinds 2 april arresteren de autoriteiten mensen op een manier die indruist tegen het recht op een eerlijk proces. Veiligheidstroepen identificeerden zich niet en toonden ook geen arrestatiebevelen of legden de reden van arrest niet goed uit. Sommige mensen werden opgepakt en uren op onbekende plekken vastgehouden. Bij deze gebeurtenissen werd er geen bevestiging van de arrestaties gegeven, en kregen de gedetineerden geen kans om hun familieleden, vrienden of advocaten te informeren.

Een van de demonstranten vertelde Amnesty International: ‘Ik ben nog steeds bang dat ze me proberen te arresteren en me beschuldigen van dingen die ik niet heb gedaan, want ze willen me in de gevangenis.’

Deze arrestaties, die mensen onwettig hun vrijheid ontnemen, moeten onmiddellijk stoppen. De autoriteiten moeten arrestaties uitvoeren overeenkomstig hun verplichtingen onder internationale wetgeving, zoals het Internationaal Verdrag inzake Burger- en Politieke Rechten die willekeurige detentie verbiedt en het recht op vrijheid en veiligheid van de persoon beschermt. De autoriteiten moeten het gebruik van de Emergence Regulations ook stoppen. Deze regels geven vergaande macht aan de politie en strijdkrachten om mensen staande te houden en te arresteren zonder dat wordt voldaan aan de standaarden voor een eerlijk proces, en gaan in tegen internationale mensenrechtenwetgeving.  

‘De regering staat niet aan de kant van de mensen’

Een andere demonstrant, die vaak werd lastiggevallen door de autoriteiten, vertelde Amnesty International: ‘Velen van ons kregen reisverboden, worden in de gaten gehouden, zijn aangevallen met traangas en wapenstokken, en kregen soms oproepen om voor de rechtbank te verschijnen of werden gevangengezet… De staat beschermt en verdedigt slechts de politieke macht en staat niet aan de kant van de mensen.’

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de autoriteiten van Sri Lanka op om alle aanklachten tegen demonstranten die deelnamen aan zogenaamde ‘onwettige samenkomsten’ te laten vallen. Iedereen die is aangeklaagd op basis van dit soort aanklachten moet worden vrijgelaten. De autoriteiten moeten ook onmiddellijk onafhankelijk en onpartijdig onderzoek instellen naar alle beweringen over aanvallen op vreedzame demonstranten, met steun van internationale waarnemers.

‘De meedogenloze onderdrukking van het recht op vrijheid van vreedzame demonstratie en expressie komt overeen met de lange geschiedenis van het onderdrukking van critici in Sri Lanka. Gezien de grote en historische steun voor de vreedzame protestbeweging, moeten de autoriteiten van Sri Lanka hun koers wijzigen en onmiddellijk stoppen met het onderdrukken van het demonstratierecht’, zegt Yamini Mishra.

Achtergrond

Het demonstratierecht wordt over de hele wereld bedreigd. De nieuwe wereldwijde campagne van Amnesty International Protect the Protest houdt zich bezig met aanvallen op vreedzaam protest, en steunt degenen die worden aangevallen en strijden voor verandering.