Australische grenswacht schuldig aan mensensmokkel

Voor het rapport By hook or by crook sprak Amnesty met 62 asielzoekers, zes bemanningsleden en de Indonesische politie. Hieruit bleek dat Australische functionarissen de bemanning 32.000 Amerikaanse dollar hadden betaald om de asielzoekers naar Indonesië te brengen. Op videomateriaal is te zien hoe de Australische grenswacht de levens van de asielzoekers in gevaar brengt door iedereen over te zetten in boten met onvoldoende brandstof.

Maandenlang ontkenden de Australische autoriteiten dat ze betaalden voor mensensmokkel, maar het rapport bevat gedetailleerd bewijs dat dit wel degelijk is gebeurd. Er is sterk bewijs dat de Australische functionarissen niet alleen betrokken zijn, maar de operaties zelfs leiden.

Wat gebeurde er precies?

De Australische regering heeft herhaaldelijk beweerd dat de maritieme grenswacht reageerde op een boot die in nood zou verkeren. Maar de bemanningsleden en passagiers vertelden Amnesty dat er geen problemen waren met de boot en er ook geen noodoproep is uitgezonden.

Functionarissen van de Australische grenswacht benaderden de boot op 17 mei 2015 en vervolgens op 22 mei. Nadat de passagiers hoorden dat ze op een boot van de grenswacht mochten douchen, gingen de meeste passagiers, onder wie een zwangere vrouw, twee kinderen en een baby, aan boord. Eenmaal op het schip werden ze een week lang vastgehouden in cellen. Sommigen kregen geen medische hulp of mochten hun eigen medicatie niet nemen.

Volgens de zes bemanningsleden overhandigden de Australische functionarissen het geldbedrag. Ten minste één asielzoeker zag de transactie. De Indonesische politie bevestigde dat de bemanningsleden 32.000 Amerikaanse dollar in hun bezit hadden toen ze bij aankomst in Indonesië werden gearresteerd.

Op 31 mei werden de bemanning en de asielzoekers door de Australische functionarissen in twee kleinere boten gezet. De bemanningsleden kregen de instructie om naar het Indonesische eiland Rote te varen en kregen een kaart met daarop aangegeven waar ze aan land moesten. Onderweg kwam een van de vaartuigen zonder brandstof te zitten. De doodsbange passagiers moesten midden op zee overstappen op de andere boot. Uiteindelijk werden de opvarenden gered door Indonesische burgers toen de boot op een rif was vastgelopen.

Operation Sovereign Borders

Dit soort terugstuuracties, ook wel pushbacks genoemd, maken deel uit van Operation Sovereign Borders (OSB). Sinds 2013 worden vluchtelingen en asielzoekers die per boot Australië proberen te bereiken door deze Australische militaire operatie tegengehouden.

Ondanks beweringen van de regering dat OSB is bedoeld om ‘levens op zee te redden’, wordt bij deze stelselmatige illegale pushbacks volgens getuigenissen verbaal en fysiek geweld gebruikt.

In plaats van levens redden, schendt Operation Sovereign Borders de rechten van de meest kwetsbare mensen in de wereld. Australië moet voor eens en altijd zijn internationale verplichtingen tegenover vluchtelingen serieus nemen. Vluchtelingen mogen niet worden teruggestuurd naar landen waar ze risico lopen. Iedereen die een asielaanvraag wil doen, heeft recht op een eerlijke afhandeling.

In plaats van door te gaan met het illegaal terugsturen van deze mensen zou Australië een effectieve dialoog moeten aangaan om de levens van kwetsbare bevolkingsgroepen in de regio te beschermen en te zorgen voor veilige en legale routes voor vluchtelingen.

• Lees het rapport By hook or by crook