Arbeidsrechten: veel banken beloven meer dan ze waarmaken
Als het gaat om de rechten van werknemers in de kleding- en elektronica-industrie is het beleid van veel Nederlandse banken op papier een stuk beter dan in de praktijk. Maar er zijn ook banken die het wél goed doen. Dat blijkt uit een onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer, een gezamenlijk initiatief van Amnesty International, Oxfam Novib, FNV, Milieudefensie, Pax en de Dierenbescherming.
Veel kleding en elektronica die hier in de winkels ligt, is gemaakt in lagelonenlanden, zoals Bangladesh, China, Turkije en Maleisië. De meeste werknemers verdienen er zo weinig dat ze amper kunnen rondkomen. Doordat ze niet het recht hebben zich te verenigen in een vakbond kunnen ze bovendien nauwelijks opkomen voor een hoger loon.
Vakbondsvrijheid is een fundamenteel arbeids- en mensenrecht: de verbetering van de rechtspositie van werknemers zorgt voor betere werkomstandigheden. Een leefbaar loon zorgt ervoor dat werknemers in hun eigen onderhoud en dat van hun gezin kunnen voorzien en speelt een belangrijke rol in de uitbanning van kinderarbeid.
Banken scoren zwaar onvoldoende
Nederlandse banken zijn betrokken bij het schenden van arbeidsrechten in lagelonenlanden: ze verstrekken bijvoorbeeld leningen aan kleding- en elektronicaproducenten of beleggen in aandelen en obligaties van deze bedrijven.
ASN, Triodos en SNS scoren in het onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer het best: zij geven veel aandacht aan het bevorderen van vakbondsvrijheid en een leefbaar loon in de toeleveringsketens van de bedrijven waarin ze beleggen. Ook stimuleren ze aansluiting bij initiatieven waarin bedrijven, vakbonden en maatschappelijke organisaties samen de omstandigheden voor werknemers verbeteren.
De drie grote banken – ABN Amro, ING, Rabobank – scoren niet meer dan een mager zesje. Delta Lloyd en Aegon (verzekeraars die ook een bank hebben) scoren zelfs zwaar onvoldoende.
Op papier uitstekend
Op papier scoren de banken goed tot uitstekend op het gebied van arbeidsrechten, zo blijkt uit een eerder onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer uit 2015. In de praktijk doen de grote banken echter onvoldoende om de bedrijven waarin ze beleggen aan te sporen en te ondersteunen bij een betere naleving van deze rechten binnen hun toeleveringsketens. De banken hebben een redelijk tot goed arbeidsrechtenbeleid, maar kunnen niet duidelijk maken hoe zij zich in de praktijk inzetten voor een leefbaar loon en vakbondsvrijheid bij de bedrijven waarin ze beleggen.
Rana Plaza
Opvallend is dat de meeste banken meer oog hebben voor arbeidsrechten in de kledingindustrie dan in de elektronicasector. Dat komt door de ramp bij de kledingfabriek Rana Plaza in Bangladesh, in april 2013. Daarbij kwamen meer dan duizend mensen om het leven en vielen meer dan tweeduizend gewonden. Veel internationale kledingmerken waren afnemer van deze fabriek. Sindsdien roepen wereldwijd veel beleggers, waaronder ook Nederlandse banken – ASN, SNS en Triodos – kledingbedrijven op om zich aan te sluiten bij het Bangladesh Veiligheidsakkoord. Ook wordt de bedrijven gevraagd bij te dragen aan een fonds ter compensatie van slachtoffers en hun families.
Wat kun jij doen?
Vind je dat jouw bank zich meer moet inzetten om de arbeidsrechten van werknemers in de kleding- en elektronicasector te verbeteren? Laat je bank dit dan weten!
