Arbeidsmigranten bij Carrefour-vestigingen in Saudi-Arabië uitgebuit

Arbeidsmigranten die in Saudi-Arabië werkten voor het Franse supermarktconcern Carrefour, werden bedrogen, misleid door wervingsbureaus, moesten buitensporig lang werken en kregen geen vrije dagen. Dat concludeert Amnesty International in een vandaag verschenen rapport.

In het nieuwe rapport ‘I would fear going to work’: Labour exploitation at Carrefour sites in Saudi Arabia, beschrijft Amnesty International hoe arbeiders in smerige onderkomens moesten leven en bang waren om ontslagen te worden als ze klaagden of zich verzetten tegen het maken van overuren. 

De behandeling van sommige van de gecontracteerde arbeiders is mogelijk dwangarbeid en mensenhandel met als doel arbeidsuitbuiting, maar noch Carrefour Group, noch haar partner Majid Al Futtaim, die de franchise in Saudi-Arabië exploiteert, ondernamen adequate actie om dit te stoppen. 

‘Carrefour heeft een duidelijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat er geen misbruik plaatsvindt in al haar bedrijfsactiviteiten, inclusief haar franchises. Carrefour en Majid Al Futtaim moeten nu actie ondernemen om de misstanden te verhelpen, en de getroffenen dringend te compenseren,’ aldus Marta Schaaf van Amnesty International.  

Lopende klacht

Het rapport van Amnesty International verschijnt twee weken voordat de raad van bestuur van de Internationale Arbeidsorganisatie zich zal buigen over een historische klacht tegen de Saudi-Arabische regering over loondiefstal, dwangarbeid en het verbod op vakbonden. De klacht werd in juni 2024 ingediend door de wereldwijde vakbond Building and Wood Workers’ International (BWI), gesteund door Amnesty International en andere organisaties. 

Interviews met arbeidsmigranten in Saudi-Arabië

Voor het rapport interviewde Amnesty International 17 mannen uit Nepal, India en Pakistan. Ze werkten allemaal tussen 2021 en 2024 in verschillende Carrefour-faciliteiten in Riyad, Dammam en Jeddah. Bijna alle geïnterviewde arbeiders werden voorgelogen of misleid, soms met betrokkenheid van arbeidsbureaus, over de aard en de voordelen van de banen in Saudi-Arabië. Aan wervingsbureaus in hun thuisland betaalden zij gemiddeld $1.200 om een baan te krijgen en dit leidde tot grote schulden. Dergelijke kosten zijn verboden volgens de Saudische wetgeving en het eigen beleid van Majid Al Futtaim. 

Bij aankomst in Saudi-Arabië werden de mannen geconfronteerd met zwaar werk en herhaaldelijke onderbetaling. Ze beschreven dat ze regelmatig meer dan 20 km per dag liepen en weken van 60 uur werkten, soms wel 16 uur per dag. 

‘Binnen Carrefour-winkels worden arbeiders niet als mensen behandeld. Ze behandelen de arbeiders als dieren,’ zegt Anand*, een voormalige magazijnmedewerker. De huisvesting die werd geboden was vaak vies en overbevolkt. Werknemers zeiden dat ze met zes of acht in een kamer sliepen en één van hen beschreef het als ‘een koeienstal’. 

Carrefour had beter moeten weten

Hoewel het beleid van de Carrefour Group duidelijk maakt dat het bedrijf zich bewust is van zijn verantwoordelijkheden en zich heeft gecommitteerd aan het naleven van internationale mensenrechtennormen, laat het onderzoek van Amnesty International zien dat de due diligence-processen van het bedrijf volstrekt ontoereikend zijn. Dit ondanks het feit dat dwangarbeid en uitbuiting van arbeidsmigranten bekende problemen zijn in Saudi-Arabië. 

‘Het is algemeen bekend dat migrantenarbeiders in Saudi-Arabië, ondanks enkele hervormingen, nog steeds onderworpen zijn aan het kafala-sponsorsysteem van het land, geen gegarandeerd minimumloon hebben en geen vakbonden mogen oprichten,’ zegt Marta Schaaf. ‘Carrefour heeft geen enkel excuus om zijn werknemers niet te beschermen tegen uitbuiting, en om hen niet het salaris te betalen dat ze verdienen.’ 

Hervormingen hard nodig

Het hoge risico op uitbuiting in Saudi-Arabië onderstreept de noodzaak van een fundamentele hervorming van het arbeidsstelsel in het land. De raad van bestuur van de Internationale Arbeidsorganisatie moet dringend een onderzoek instellen naar schendingen van de rechten van werknemers en ervoor zorgen dat Saudi-Arabië zijn arbeidswetgeving en -praktijken volledig in overeenstemming brengt met de internationale normen.

In reactie op de bevindingen van Amnesty International zeiden Carrefour Group en Majid Al Futtaim dat ze een intern onderzoek zijn gestart naar de behandeling van arbeidsmigranten in hun vestigingen in Saudi-Arabië. 

‘De vraag blijft echter waarom de bedrijven de al lang bestaande misstanden niet hebben vastgesteld of aangepakt voordat Amnesty International hen medio 2024 alarmeerde. Geen van beide bedrijven heeft tot nu toe toegezegd de wervingskosten terug te betalen of werknemers te compenseren voor geleden schade’, aldus Marta Schaaf.