Amnesty’s inzet tijdens de oorlog in Oekraïne
Binnen enkele uren na de Russische invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 controleerden Amnesty-medewerkers berichten en videobeelden van willekeurige aanvallen op burgers in het hele land. Er worden bewijzen verzameld van oorlogsmisdrijven en andere mensenrechtenschendingen waaronder het doden van burgers als gevolg van willekeurige aanvallen op gebieden waar veel burgers wonen. Ook wordt de behandeling van vluchtelingen gemonitord door ter plaatse onderzoek te verrichten, getuigen te interviewen en open bronnen en satellietgegevens te analyseren.
Onderzoek naar oorlogsmisdrijven
Amnesty International dringt er bij de VN-lidstaten op aan om hulp en bijstand te verlenen aan de burgers van Oekraïne, inclusief degenen die het conflict ontvluchtten. We verwelkomden de aankondiging van het Internationaal Strafhof om te onderzoeken of er oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid worden begaan in Oekraïne en dat degenen – ook die in hoge posities – hiervoor verantwoordelijk worden gehouden.
Onweerlegbaar bewijs van oorlogsmisdrijven
Amnesty International onderzocht willekeurige aanvallen door de Russische strijdkrachten in Oekraïne. Dat leverde onweerlegbaar bewijs op van schendingen van het internationaal humanitair recht en internationale mensenrechtenwetgeving. Analyse van getuigenverklaringen en onderzoek van authentieke video- en fotobeelden, zullen bepalen welke groepen en individuen verantwoordelijk zijn voor specifieke mensenrechtenschendingen. Deze analyse omvat ook het vaststellen van de locatie en de driedimensionale reconstructie van gebeurtenissen en de gebruikte wapens. Op basis hiervan kunnen aanvallen op beschermde doelen zoals ziekenhuizen en scholen, het gebruik van willekeurige wapens zoals ongeleide raketten en het gebruik van verboden wapens zoals clusterbommen alle als oorlogsmisdrijven worden aangemerkt.
Amnesty’s Crisis Evidence Lab
Amnesty’s Crisis Evidence Lab kan snel en op afstand gebruikmaken van digitale middelen, waaronder de analyse van satellietbeelden en ander digitaal bewijsmateriaal. Tot op heden heeft het Evidence Lab zeven incidenten gedocumenteerd, waaronder twee aanvallen met clustermunitie. Het team blijft de vernietigingen in steden en het verwonden en doden van burgers volgen. Al het bewijs wordt opgeslagen in een digitaal archief. Amnesty International heeft ook haar Digital Verification Corps (DVC), een netwerk van getrainde vrijwilligers van zes topuniversiteiten over de hele wereld, de opdracht gegeven om gegevens van sociale-mediaplatforms te verifiëren. Zo wordt de capaciteit van de onderzoekers vergroot en kunnen grote hoeveelheden informatie efficiënt worden verwerkt. Het DVC-team bestaat uit een Russisch sprekend team die gegevens verifieert over zowel het conflict in Oekraïne als de protesten in Rusland.
Vluchtelingen
Onze onderzoekers monitoren de vluchtelingensituatie in heel Oekraïne, Rusland en in de buurlanden. Amnesty-onderzoekers interviewen vluchtelingen wanneer ze bij de grens aankomen, en onderzoeken de situatie van degenen die naar Oekraïne worden teruggestuurd. Iedereen die op de vlucht is voor een conflict heeft het recht om veiligheid te zoeken in andere landen en heeft recht op bescherming zonder discriminatie. Partijen bij het conflict zijn volgens het VN-Vluchtelingenverdrag wettelijk verplicht om alles in het werk te stellen om het lijden van burgers tot een minimum te beperken.
We weten dat er ongeveer een half miljoen mensen van andere nationaliteiten in Oekraïne wonen en dat zij ook een veilige doorgang naar andere landen moeten krijgen. Met name mensen uit Rusland, Belarus en Centraal-Aziatische landen zochten een veilig heenkomen in Oekraïne, maar moeten nu mogelijk hun toevlucht zoeken in andere landen. Ook studenten uit landen als Nigeria en India proberen het land te ontvluchten. Amnesty zal met vluchtelingen samenwerken om hun behoeften, de tekortkomingen in de ondersteuning en de specifieke kwetsbaarheden van kinderen, vrouwen, mensen met een handicap en ouderen aan het licht te brengen. Er is met name aandacht voor slachtoffers van seksueel en gendergerelateerd geweld.
Amnesty International Polen houdt de situatie in de gaten van meer dan een half miljoen vluchtelingen die in het land onderdak zochten of die op doorreis zijn naar andere Europese landen en houdt de media van hun situatie op de hoogte. We zullen ook samenwerken met vluchtelingengroepen om hun toegang tot platforms te vergroten zodat ze hun eigen verhalen kunnen delen.
Belangenbehartiging
Briefings, video’s, landkaarten, tijdlijnen en persberichten worden gebruikt om besluitvormers, zoals regeringen en hulpverleners, en het publiek te informeren op basis van bewijzen uit de eerste hand en de analyse van mensenrechtenschendingen die door ons onderzoek zijn vastgelegd. Amnesty’s Justice-team informeert de VN-Veiligheidsraad, de Algemene Vergadering van de VN, de VN-Mensenrechtenraad en de VN-lidstaten in de hoop een einde te maken aan mensenrechtenschendingen en de schending van het internationaal recht en om te zorgen voor gerechtigheid voor slachtoffers van oorlogsmisdrijven.
