Amnesty-rapport: omvang geheime cybersurveillance is ‘een internationale mensenrechtencrisis’
De enorme omvang van de schendingen die worden begaan door middel van geheime cybersurveillance heeft een wereldwijde mensenrechtencrisis aan het licht gebracht. Dat stelt Amnesty International in een nieuwe briefing naar aanleiding van de onthullingen van het Pegasus-project.
De briefing Uncovering the Iceberg: The Digital Surveillance Crisis Wrought by States and the Private Sector onthult de enorme impact van de slecht gereguleerde spyware-industrie op de mensenrechten wereldwijd.
‘De afgelopen dagen is de wereld terecht verontwaardigd over de systematische aanval op mensenrechtenverdedigers, journalisten en advocaten, die het Pegasus-project aan het licht bracht’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Het legt niet alleen de risico’s en de schade bloot voor die personen die onwettig het doelwit zijn, maar ook de extreem destabiliserende gevolgen voor de mensenrechten wereldwijd en de veiligheid van de digitale omgeving in het algemeen. De NSO Group is maar één bedrijf. Dit is een gevaarlijke industrie die te lang op de rand van de legaliteit heeft geopereerd. Dit mag zo niet doorgaan. We hebben nu dringend behoefte aan meer regelgeving voor de cybersurveillance-industrie, de aansprakelijkheid voor mensenrechtenschendingen en meer toezicht op deze schimmige industrie.’
De staat en maatschappelijk verantwoord ondernemen
Amnesty International waarschuwt al jaren voor de gevaren voor de mensenrechten van de surveillance-industrie in het algemeen, en de specifieke gevallen van onwettig gericht toezicht die door de NSO Group worden gefaciliteerd. Staten hebben bindende verplichtingen op grond van de internationale mensenrechtenwetgeving om mensenrechten te beschermen, waaronder particuliere bedrijven.
Volgens internationale rechtsnormen kan een bedrijf medeplichtig zijn aan mensenrechtenschendingen als het aan twee belangrijke criteria voldoet: als het door zijn zakelijke activiteiten heeft geholpen bij het plegen van de schending en als het bedrijf wist of had moeten weten dat zijn handelingen zouden bijdragen aan een mensenrechtenschending.
Het is duidelijk dat de technologie van de NSO Group de schendingen mogelijk heeft gemaakt zoals die in het Pegasus-project zijn onthuld. Vooral als men in acht neemt dat de mogelijke doelwitten die nu zijn onthuld zich bevinden in landen waar al eerder bewijs werd gevonden van het gebruik van NSO-spyware.
Agnès Callamard: ‘Privébedrijven zoals de NSO Group hebben laten zien dat ze hun verantwoordelijkheid wat betreft de mensenrechten straffeloos aan hun laars lappen, terwijl ze tegelijkertijd profiteren van mensenrechtenschendingen. Door toe te staan dat NSO-software wordt gebruikt zonder toereikende maatregelen te nemen om onze rechten te beschermen, hebben staten over de hele wereld een onwettig systeem laten opbloeien, wat heeft geleid tot ongebreidelde en grootschalige mensenrechtenschendingen.’
Amnesty’s oproep
Amnesty International roept op tot een onmiddellijk moratorium op de export, verkoop, overdracht en het gebruik van surveillancetechnologie totdat er regelgeving is die voldoet aan de mensenrechten.
De NSO Group heeft een vergunning van het Israëlische ministerie van Defensie om Pegasus-software te exporteren. Amnesty roept de Israëlische regering op om bestaande exportvergunningen aan de NSO Group in te trekken, gezien het risico dat de spyware die het levert zou kunnen worden gebruikt voor mensenrechtenschendingen. Daarnaast moet de NSO Group de systemen van klanten onmiddellijk afsluiten als er geloofwaardige aanwijzingen zijn voor misbruik.
Amnesty roept het bedrijf ook op om een mensenrechtenconform transparantierapport te publiceren dat incidenten over misbruik van hun producten, de bestemmingslanden, contracten en andere informatie onthult die nodig zijn om mogelijke mensenrechtenschendingen te onderzoeken waarmee de NSO Group in verband kan worden gebracht.
NSO Group ontkent alle aantijgingen
De NSO Group zegt in een reeks verklaringen dat het de ‘valse beweringen’ in het rapport ‘ten stelligste ontkent’. Volgens NSO is de rapportage gebaseerd op ‘verkeerde aannames’ en ‘onbevestigde theorieën’, en herhaalde dat het bedrijf op een ‘levensreddende missie’ was.
