Afghanistan: slachtoffers van gendergerelateerd geweld in de steek gelaten na Taliban-overname

Essentiële diensten voor vrouwen en meisjes die slachtoffer zijn van gendergerelateerd geweld in Afghanistan zijn gedecimeerd nadat de Taliban de macht overnam. Slachtoffers en dienstverleners vertelden aan Amnesty International dat de Taliban opvangcentra hebben gesloten en gedetineerden vrijlieten, onder wie velen die waren veroordeeld voor geweld tegen vrouwen.

Veel slachtoffers, maar ook medewerkers in opvangcentra, advocaten, rechters, overheidsfunctionarissen en anderen die betrokken zijn bij diensten die vrouwen en meisjes beschermen, lopen nu het risico slachtoffer te worden van geweld en kunnen zelfs gedood worden.

‘Vrouwen en meisjes zijn in de steek gelaten’

‘Vrouwen en meisjes die slachtoffer zijn van gendergerelateerd geweld zijn in wezen in de steek gelaten in Afghanistan’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Het netwerk dat hen steunde, is ontmanteld en hun toevluchtsoorden zijn zo goed als verdwenen. Het is onvoorstelbaar dat de Taliban gevangenisdeuren in het hele land opengooiden, zonder te denken aan de risico’s die veroordeelde daders vormen voor de vrouwen en meisjes die ze tot slachtoffer maakten.’

Voor de machtsovername door de Taliban hadden veel slachtoffers van geweld toegang tot een landelijk netwerk van opvangcentra en diensten, waaronder gratis rechtshulp, medische behandeling en psychosociale ondersteuning. De slachtoffers werden doorverwezen vanuit provinciale en hoofdkantoren van het ministerie van Vrouwenzaken en de Mensenrechtencommissie, maar ook vanuit opvangcentra, ziekenhuizen en politiebureaus in het hele land.

Hulp aan duizenden vrouwen per jaar

Het systeem was verre van perfect, maar stond volgens UNAMA, de United Nations Assistance Mission in Afghanistan, elk jaar duizenden vrouwen bij in Afghanistan, waar negen van de tien vrouwen tijdens hun leven zeker één keer te maken krijgen met geweld van hun partner.

Volgens dienstverleners waren de meest voorkomende gevallen van gendergerelateerd geweld slaan, verkrachting, andere vormen van fysiek en seksueel geweld en gedwongen huwelijken. Slachtoffers hadden vaak dringend een medische behandeling nodig.

Het verhaal van Fariha

Fariha (niet haar echte naam) werd regelmatig geslagen door haar man en zijn familieleden. Ze zei: ‘[Mijn man] raapte alles op wat hij maar kon vinden, en hij sloeg me ermee… Telkens als hij me sloeg, kwam zijn familie kijken… Het gebeurde bijna elke dag… De eerste keer dat hij me sloeg was met ijzerdraad… Ik had blauwe plekken over mijn hele lichaam. Daarna sloeg hij me alleen vanaf mijn middel naar beneden. Hij zei: “Ik zal je slaan op deze plaatsen [je geslachtsdelen en billen] die niet zichtbaar zijn”.’

Fariha was negen maanden zwanger toen ze met Amnesty sprak en wanhopig op zoek was naar een veilige plek om te wonen. Ze voegde eraan toe: ‘Vroeger was er opvang en ging ik daarheen. Ik heb gevraagd of ze me konden helpen. Ze zeiden dat ze geen nieuwe gevallen kunnen accepteren… Er zijn geen opties meer voor mij.’

Reactie van de Taliban

Op 26 en 29 november 2021 had Amnesty contact met Taliban-woordvoerder Suhail Shaheen, het eerste contact tussen de mensenrechtenorganisatie en de Taliban sinds hun machtsovername in Afghanistan. Hij zei: ‘Er is geen plaats voor geweld tegen vrouwen en meisjes, volgens de regels van de islam… De vrouwen die te maken krijgen met huiselijk geweld kunnen worden naar de rechtbank gaan en de rechtbanken zullen hun zaken horen … en hun grieven zullen worden aangepakt.’

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de internationale gemeenschap op om onmiddellijk financiering te verstrekken voor diensten die vrouwen en meisjes beschermen en om slachtoffers en dienstverleners die in gevaar zijn te evacueren. Ook moeten de Taliban worden aangespoord om hun verplichtingen tegenover vrouwen en meisjes na te komen, in het bijzonder voor de slachtoffers of zij die het risico lopen slachtoffer te worden van gendergerelateerd geweld.

‘Om vrouwen en meisjes te beschermen tegen verder geweld, moeten de Taliban de opvangcentra weer openen, evenals andere diensten die slachtoffers beschermen. Ook het ministerie van Vrouwenzaken moet weer terug komen en dienstverleners moeten vrij en zonder angst voor vergelding kunnen werken’, aldus Agnès Callamard.

Lees hier het volledige Engelstalige nieuwsbericht.