Amnesty International wil beter toezicht op politiedatabanken in Nederland

De afgelopen twee jaar ondersteunde Amnesty International 31 demonstranten in klachtenprocedures tegen de politie. De briefing Toezicht Gezocht concludeert dat deze klachtenprocedure geen effectief rechtsmiddel blijkt. Amnesty International roept daarom de Autoriteit Persoonsgegevens en de Ombudsman op om het toezicht op politieregistraties te versterken.

De politie zet een scala aan middelen in om persoonsgegevens van vreedzame demonstranten te verzamelen: van ID-controles, socialmediamonitoring, drones en videosurveillanceauto’s tot infiltratie in groepsapps en onaangekondigde huisbezoeken. Eerder toonde Amnesty International aan dat dit leidt tot grootschalige verwerking van gevoelige persoonsgegevens in politiedatabanken. Dit is in strijd met mensenrechten. Demonstranten zie zich hier zorgen om maken worden verwezen naar de klachtenprocedure bij de politie.

Hoewel de politie erkende dat de gegevensverwerking in zes klachtenprocedures onrechtmatig was, verwijdert ze registraties niet en blijven de instructies en werkwijze ongewijzigd. Uit het onderzoek van Amnesty International blijkt dat de politie veel klachten niet grondig behandelt en dat toezicht tekortschiet. Hierdoor krijgen betrokkenen geen rechtsherstel. 

“Het is goed dat de politie zelf erkent dat er fouten zijn gemaakt,” zegt Dagmar Oudshoorn van Amnesty International. “Nu moet het beleid ook aangepast worden zodat dezelfde misstanden in de toekomst voorkomen worden. Het is aan de toezichthouders om dit te controleren en de politie adviseren.” 

Oproep aan de Nationale Ombudsman en de Autoriteit Persoonsgegevens

Amnesty International heeft drie aanbevelingen aan de Autoriteit Persoonsgegevens en de Nationale ombudsman: 

Rechtsherstel: Onderzoek hoe de politie haar beleid en praktijk in lijn kan brengen met privacywetgeving. Adviseer de politie over het bieden van rechtsherstel bij klachtbehandeling, hoe zij onrechtmatige registraties uit systemen kan verwijderen en welke stappen nodig zijn om herhaling te voorkomen. Maak de uitkomsten van het onderzoek publiek.

Een laagdrempelig loket: Onderzoek de mogelijkheid om één laagdrempelig loket in te richten om de toegankelijkheid en effectiviteit van procedures te verbeteren.

Delen en evalueren: Onderzoek, samen met de Gemeentelijke Ombudsmannen en de politie, mogelijkheden om klachten op nationaal niveau te delen en te evalueren, en adviseer over het openbaar maken van (geanonimiseerde) klachtoordelen en evaluaties.