In Saudi-Arabië misleidt Amazon arbeidsmigranten en buit hen uit
Update
Op 22 februari 2024 laat Amazon weten dat het bedrijf US$1.9 miljoen heeft betaald om meer dan 700 werknemers terug te betalen die onder contract stonden in Saudi-Arabië. Het terugbetalen van onwettige wervingskosten is een cruciale stap richting herstel. Hoewel deze betalingen zeker enige verlichting zullen bieden aan werknemers die grote schulden moesten aangaan om voor Amazon te kunnen werken, moeten ze gepaard gaan met veel strengere maatregelen. Lees de volledige reactie van Amnesty International op de terugbetalingen van Amazon.
10 oktober 2023
Werknemers in magazijnen van Amazon in Saudi-Arabië werden tussen 2021 en 2023 door rekruteringsagenten en bureaus die arbeidskrachten leveren, beroofd van hun inkomsten. Ook werden ze onder erbarmelijke omstandigheden gehuisvest. Daarnaast mochten ze geen ander werk zoeken of het land verlaten.
Dit staat in een nieuw Amnesty-rapport, Don’t worry, it’s a branch of Amazon. Het rapport laat zien hoe Amazon niet kon voorkomen dat arbeidsmigranten in Saudi-Arabië herhaaldelijk werden blootgesteld aan mensenrechtenschendingen. Dit gebeurde ondanks het feit dat werknemers lange tijd klachten indienden over hun behandeling.
Amazon mogelijk schuldig aan mensenhandel
In veel gevallen is het zeer waarschijnlijk dat de misstanden waar werknemers mee te maken kregen, neerkwamen op mensenhandel, omdat zij tijdens hun rekrutering zowel werden bedrogen als uitgebuit toen ze in Saudi-Arabië gingen werken.
‘De arbeiders dachten dat ze met hun werk voor Amazon een gouden kans grepen, maar kregen in plaats daarvan te maken met misbruik waardoor velen getraumatiseerd raakten’, zegt Steve Cockburn van Amnesty International. ‘We vermoeden dat honderden anderen een soortgelijke behandeling hebben ondergaan. Veel van de mensen die we spraken, kregen te maken met ernstige misstanden die waarschijnlijk neerkomen op mensenhandel en uitbuiting. Amazon had dit al lang geleden kunnen voorkomen en er een einde aan kunnen maken, maar slaagde er niet in deze gecontracteerde werknemers te beschermen tegen uitbuiting. Amazon moet iedereen die schade heeft geleden dringend compenseren en ervoor zorgen dat dit nooit meer kan gebeuren.’
Ook Saudische regering verantwoordelijk
De Saudische regering draagt ook een zware verantwoordelijkheid om deze misstanden snel te onderzoeken en het arbeidssysteem te hervormen om de rechten van arbeiders te garanderen. Zij moeten de mogelijkheid hebben om van werkgever te veranderen en het land zonder voorwaarden te verlaten.
Het nieuwe rapport is gebaseerd op informatie van 22 mannen uit Nepal die tussen 2021 en 2023 in de magazijnen van Amazon in Riyadh of Jeddah werkten, en die in dienst waren van twee externe arbeidsbureaus, Abdullah Fahad Al-Mutairi Support Services Co. (Al -Mutairi) en Basmah Al-Musanada Co. voor technische ondersteuningsdiensten (Basmah). De namen van de mannen zijn gefingeerd om hen te beschermen. Amnesty International heeft details van het onderzoek gedeeld met Amazon, Al-Mutairi en Basmah, evenals met de Saudische regering. Alleen Amazon heeft gereageerd.
Bedrog, wervingskosten en uitbuiting
Om te kunnen werken bij de Saudische vestigingen van Amazon betaalden de geïnterviewden, op één na, wervingsagenten in Nepal gemiddeld 1.500 dollar. Sommigen sloten hiervoor leningen af tegen een hoge rente. Tijdens het rekruteringsproces hebben de agenten, soms in samenwerking met de Saudische arbeidsbureaus, veel van de werknemers misleid door hen te laten geloven dat ze rechtstreeks bij Amazon in dienst zouden komen.
Sommigen kregen het vermoeden dat Amazon niet hun directe werkgever was toen ze enkele uren voor hun vlucht hun contracten en documenten ontvingen. Ze hadden toen de wervingskosten al betaald. Ze voelden zich voor het blok gezet en meenden geen andere keus te hebben dan door te gaan. Anderen beseften dit pas nadat ze in Saudi-Arabië waren aangekomen.
Eén geïnterviewde, Bibek, zei: ‘Ik besefte op de dag van de vlucht dat het een ander bedrijf was… Ik zag in mijn paspoort ‘Al Basmah Co.’ staan, maar de agent zei: “Maak je geen zorgen, het is een filiaal van Amazon”.’
Zeer zware werkomstandigheden
In Saudi-Arabië werden de arbeiders vaak maandenlang gehuisvest in vuile en overvolle accommodaties, die soms besmet waren met bedwantsen. Ze werden aan het werk gezet in Amazon-magazijnen. De aannemers hielden vaak zonder uitleg een deel van hun salarissen en/of voedseltoelagen in en betaalden overuren te weinig uit.
In de magazijnen moesten de arbeiders herhaaldelijk zeer zware voorwerpen tillen en rennen om aan hoge doelstellingen te voldoen. Ze werden voortdurend in de gaten gehouden en kregen niet voldoende rust. In sommige gevallen leidde dit tot blessures en ziektes. Eén arbeider zei dat hij vermoedelijk een arm had gebroken en dat hij volgens een arts een maand moest herstellen. Maar omdat het toeleveringsbedrijf de werknemers de ziektekostenvergoeding weigerde, zag hij geen andere mogelijkheid dan binnen 2 weken het werk te hervatten. De meeste werknemers tekenden 2-jarige contracten met de arbeidsbureaus, maar velen werkten minder dan 12 maanden bij Amazon voordat het werk eindigde, wat voor sommigen aanvoelde als ‘ontslag’.
De toeleveringsbedrijven brachten deze ‘werklozen’ vervolgens onder in nog slechtere accommodaties en stopten met het betalen van hun salarissen en soms ook met de voedseltoelagen. Zonder enige sociale bescherming of steun van de Saudische staat overleefden sommigen door brood en zout te eten en door zout water te drinken.
Eén werknemer, Kiran, zei dat de accommodatie ‘extreem vies’ was. ‘Er was geen airconditioning, er waren geen ventilatoren. De temperatuur was 50°C … Er zijn zoveel arbeiders … geen bedden, gas om op te koken of drinkwater. Er was geen internet, dus we konden geen contact opnemen met onze familie.’
In de val in Saudi-Arabië
De meeste geïnterviewden kregen geen nieuw werk, maar de aannemers maakten gebruik van het Saudische sponsorsysteem, het kafala-systeem. Dit bindt buitenlandse werknemers ondanks enkele recente hervormingen aan hun werkgevers en verhindert hen van baan te veranderen zonder toestemming van de werkgever. Ook kunnen ze hierdoor het land niet vrij verlaten.
De managers van de arbeidsbureaus weigerden de documenten voor de ‘overdrachtsvergunning’ te verstrekken. Die zijn volgens de Saudische regelgeving vereist om werknemers in staat te stellen binnen hun eerste jaar van werkgever te veranderen. Als werknemers zonder toestemming vertrokken, riskeerden ze arrestatie vanwege ‘onderduiking’. Hiermee wordt bedoeld dat ze zouden weigeren om te werken. Velen wilden naar huis terugkeren voordat hun contract afliep, maar de managers van Al-Mutairi wilden de vliegtickets, die ze wettelijk verplicht waren te verstrekken, niet kopen. Ze vertelden de werknemers dat ze een ‘boete’ zouden moeten betalen van tussen de 1.330 en 1.600 dollar voor de uitreispapieren. Als gevolg hiervan bleven de arbeiders onder erbarmelijke omstandigheden in het land achter, overgeleverd aan de genade van Amazon.
Enkelen overwogen zelfmoord. Dev zei: ’Ik probeerde van de muur te springen, ik probeerde zelfmoord te plegen. Ik vertelde het aan mijn moeder en zij zei: “Niet doen, we krijgen wel een lening”. Het is al 8 maanden geleden dat ze een lening heeft afgesloten en de rente stapelt zich op.’
Amazon schiet tekort
De kwetsbaarheid van arbeidsmigranten in Saudi-Arabië was goed gedocumenteerd voordat Amazon daar in 2020 begon, en werd vastgelegd in een risicobeoordeling van Amazon in 2021. Dit betekent dat het bedrijf op de hoogte was van het hoge risico op arbeidsmisbruik in het land. Werknemers dienden in 2021 meteen klachten in bij de managers van Amazon in Saudi-Arabië. Die schreven ze onder meer op whiteboards in de magazijnen, of ze deden dit mondeling tijdens dagelijkse bijeenkomsten. Deze klachten werden echter vaak genegeerd en de misstanden gingen door tot in 2023.
Sommige werknemers die bij Amazon een klacht indienden, kregen te maken met represailles van de aannemers. Eén zei dat de salarissen werden ingehouden na klachten bij Amazon over hun levensomstandigheden. Een ander die bij Amazon klaagde over de kwaliteit van het drinkwater in de accommodatie, zei dat hij naar het kantoor van een toeleveringsbedrijf werd gebracht en werd geduwd en geslagen door een medewerker van Al-Mutairi. Toen hij vervolgens een Amazon-manager hiervan op de hoogte bracht, werd hem verteld dat ‘het niet onze zaak is’.
Het Amnesty-rapport constateert dat Amazon heeft bijgedragen aan misbruik door zich niet te houden aan zijn eigen beleid of aan de Richtsnoeren voor Bedrijven en Mensenrechten van de Verenigde Naties. Het bedrijf heeft mogelijk geprofiteerd van de diensten van slachtoffers van mensenhandel, zoals gedefinieerd door het internationale recht en de internationale normen.
Hervormingen en compensatie
Naast het compenseren van werknemers beveelt het Amnesty-rapport aan dat Amazon dringend de werkomstandigheden in zijn magazijnen en in de toeleveringsketens onderzoekt, de due diligence – gepaste zorgvuldigheid – versterkt en ervoor zorgt dat werknemers zich kunnen uitspreken en gehoord worden zonder angst voor vergelding. Om de rechten van werknemers beter te beschermen, beveelt het Amazon aan om meer personeel rechtstreeks in dienst te nemen en minder afhankelijk te zijn van arbeidsbureaus, vooral wanneer dit een groter risico op uitbuiting met zich meebrengt. Wanneer gebruikgemaakt wordt van dergelijke bedrijven, moeten er veel strengere controles zijn om misbruik te voorkomen.
Amazon liet Amnesty International weten dat het tussen maart en juni 2023 controles uitvoerde bij Al-Mutairi en andere aannemers en misbruik constateerde zoals overeenkomt met de bevindingen van Amnesty. Amazon zei dat het onlangs consultants heeft ingehuurd om de praktijken van toeleveringsbedrijven te beoordelen en het misbruik tegen te gaan, waaronder het terugbetalen van de wervingskosten van de mensen die voor dit rapport zijn geïnterviewd. Tot nu toe heeft niemand echter geld ontvangen. De voorgestelde maatregelen zijn belangrijk, maar komen jaren nadat werknemers hun klachten indienden. Het is absoluut noodzakelijk dat Amazon alle arbeidsmigranten die wervingskosten hebben betaald, compenseert voor alle misstanden waar zij onder hebben geleden. Dat geldt ook voor de misstanden die zijn toegebracht nadat ze bij het bedrijf waren ‘ontslagen’, en de misstanden waar zij naar verluidt mee te maken kregen in de magazijnen van Amazon. ‘Het is tijd dat Amazon eindelijk de zaken rechtzet voor de werknemers die zoveel hebben geleden, en dat Saudi-Arabië zijn uitbuitende arbeidssysteem fundamenteel hervormt’, zegt Steve Cockburn.
