Afghanistan: de Taliban verwoesten de levens van vrouwen en meisjes

In een vandaag verschenen nieuw rapport beschrijft Amnesty International hoe de Taliban de levens verwoesten van miljoenen vrouwen en meisjes in Afghanistan en hoe hun mensenrechten drastisch worden ingeperkt.

In augustus 2021 namen de Taliban de macht over in Afghanistan. Sindsdien worden de rechten van vrouwen en meisjes geschonden op het gebied van onderwijs, werk en bewegingsvrijheid. Ook hebben zij geen goede bescherming meer tegen huiselijk geweld, worden vrouwen vastgezet voor kleine overtredingen van discriminerende regels, en is het aantal kindhuwelijken en gedwongen huwelijken toegenomen.

In het rapport, Death in Slow Motion: Women and Girls under Taliban Rule, wordt ook beschreven hoe vrouwen die vreedzaam protesteerden tegen deze onderdrukkende regels worden bedreigd, gearresteerd, vastgezet, gemarteld, en ‘verdwijnen’.

‘Minder dan een jaar nadat de Taliban de macht in Afghanistan overnamen, ontneemt hun draconische beleid miljoenen vrouwen en meisjes hun recht om een veilig en vrij leven te leiden’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International.

‘Dit beleid vormt een systeem van onderdrukking dat vrouwen en meisjes discrimineert in bijna alle aspecten van hun leven. Elke dagelijkse bezigheid – naar school gaan, werken, het huis verlaten – staat onder controle en wordt zwaar ingeperkt.’

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de Taliban op om het beleid drastisch te wijzigen en om de rechten van vrouwen en meisjes te waarborgen. De internationale gemeenschap, regeringen, internationale organisaties, en ook alle VN-lidstaten en de VN-Veiligheidsraad moeten eisen dat de Taliban dit snel doet. Er moeten consequenties verbonden worden aan de acties van de Taliban, zoals gerichte sancties of reisverboden. Daarnaast roept Amnesty de internationale gemeenschap op om alle vrouwen en meisjes buiten Afghanistan internationale bescherming te bieden.

Celstraf en marteling voor vreedzame demonstranten

Alhoewel de Taliban in augustus 2021 bij hun machtsovername aangaven vrouwenrechten te zullen beschermen, introduceerden ze al snel een beleid van systematische discriminatie van vrouwen en meisjes. Vrouwen reageerden hierop door te gaan protesteren. De Taliban grepen hierop hard in.

Amnesty International interviewde een demonstrant die in 2022 een paar dagen gevangen werd gezet. Ze beschreef haar tijd in detentie: ‘[De Taliban bewakers] kwamen steeds naar mijn kamer en lieten foto’s van mijn familie zien. Ze bleven maar herhalen… “We kunnen ze doden, allemaal, en jij kan helemaal niets doen… Huil niet, maak er geen scène van. Nadat je protesteerde, kon je dit verwachten”.’

Ook werd ze hard geslagen: ‘Ze sloten de deur. Ze begonnen tegen me te schreeuwen… [Een lid van de Taliban] zei, “Jij vuile vrouw… Amerika geeft ons geen geld vanwege jullie teven…” Toen trapte hij me. Zo hard dat ik mijn rug verwondde, en hij trapte me ook tegen mijn kin… Ik voel de pijn nog steeds in mijn mond. Iedere keer als ik wil praten doet het pijn.’

Twee vrouwen vertelden dat nadat er foto’s waren gedeeld op social media van de verwondingen van een demonstrant, Taliban-leden probeerden te voorkomen dat vrouwen hun verwondingen publiekelijk deelden.

‘Ze sloegen ons tussen onze borsten en benen. Dat deden ze omdat we dat zo niet aan de wereld konden laten zien. Een soldaat die naast me liep, sloeg me op mijn borst en zei “Ik kan je nu dood maken, en niemand zou iets zeggen”. Dit gebeurde iedere keer dat we naar buiten gingen. Ze beledigden ons – lichamelijk, verbaal en emotioneel.’

Demonstranten die gevangen waren gezet hadden gebrek aan voedsel, water, ventilatie, sanitaire producten en gezondheidszorg. Om vrij te komen moesten ze overeenkomsten ondertekenen waarin stond dat zij en hun familieleden niet meer zouden demonstreren, of niet openbaar zouden praten over hun ervaringen in detentie.

Willekeurige arrestatie en gevangenschap

Volgens vier klokkenluiders die in detentiecentra van de Taliban werkten, zetten de Taliban steeds meer vrouwen vast voor kleine overtredingen van hun discriminerende regels. Een van die regels is dat vrouwen niet zonder mahram (een mannelijke begeleider) in het openbaar mogen verschijnen. Vrouwen die op basis hiervan worden gearresteerd, worden vaak aangeklaagd vanwege ‘morele corruptie’. Het aantal zaken vanwege dit soort overtredingen is groeiende.

Een student die in 2022 werd vastgezet, vertelde dat ze werd bedreigd en geslagen nadat ze was gearresteerd op basis van het overtreden van de mahram-regels. Ze vertelde: ‘ze gaven me elektrische schokken… op mijn schouder, gezicht, nek, overal waar ze konden… Ze noemden me een prostituee [en] een teef… De man met het geweer zei, “Ik maak je dood en niemand zal je lichaam vinden”.’ Ook worden vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld gevangengezet.

Kindhuwelijken en gedwongen huwelijken

Het aantal kindhuwelijken en gedwongen huwelijken neemt onder de heerschappij van de Taliban toe. Oorzaken hiervan zijn de economische en humanitaire crisis, het gebrek aan onderwijs en professionele vooruitzichten voor vrouwen, families die vrouwen en meisjes dwingen met Taliban-leden te trouwen.

Stephanie Sinclair, directeur van Too Young to Wed, een organisatie die zich inzet tegen kindhuwelijken: ‘In Afghanistan is het een perfect klimaat voor kindhuwelijken. Je hebt een patriarchale regering, oorlog, armoede, droogte, meisjes die niet naar school gaan – met al deze factoren gecombineerd, wisten we dat het aantal kindhuwelijken enorm zou stijgen.’

Khorsheed (niet haar echte naam), een 35-jarige vrouw uit Centraal-Afghanistan, vertelde Amnesty hoe de economische crisis haar dwong haar 13-jarige dochter uit te huwelijken aan een 30-jarige buurman in september 2021. In ruil daarvoor ontving ze een bruidsschat van ongeveer 660 euro. Ze voelde zich opgelucht nadat haar dochter was getrouwd omdat ze ‘geen honger meer zou hebben’.

Khorsheed overweegt ook haar 10-jarige dochter uit te huwelijken maar doet dit liever niet omdat ze de hoop heeft dat zij in de toekomst voor de familie kan zorgen. ‘Ik wilde dat zij langer zou studeren. Ze kon dan lezen en schrijven, Engels spreken en geld verdienen… Ik heb de hoop dat deze dochter wat kan worden, en dat ze de familie kan onderhouden. Maar als de school niet meer opengaat, moet ik haar natuurlijk uithuwelijken.’

Geen goed onderwijs

De meeste meisjes mogen onder de Taliban niet naar school. Hun geplande terugkeer naar school op 23 maart 2022 duurde niet lang. Op diezelfde dag stuurden de Taliban meisjes weer naar huis vanwege een ‘technisch kwestie’ in verband met hun schooluniformen.

Op universiteiten worden vrouwelijke studenten lastiggevallen en zijn er restricties op hun gedrag, kleding en kansen. Dit zorgt voor een onveilige omgeving waar vrouwen systematisch worden achtergesteld. Veel vrouwelijke studenten zijn met hun studie gestopt of beginnen al helemaal niet meer.

Brishna (niet haar echte naam), een 21-jarige student aan de Universiteit van Kabul, vertelt: ‘[De] bewakers schreeuwen naar ons en zeggen “doe je kleding goed, je hoofddoek… Waarom zijn je voeten zichtbaar?”… [Het] hoofd van de afdeling kwam naar onze klas en zei “Wees voorzichtig – we kunnen jullie slechts beschermen als je in het gebouw bent… Als Taliban-leden je lastigvallen, kunnen we hen niet stoppen”.’

‘De Taliban schenden met opzet de rechten van miljoenen vrouwen en meisjes, en onderwerpen hen aan systematische discriminatie’, zegt Agnès Callamard. ‘Als de internationale gemeenschap er niet in slaagt iets te doen, laat het de vrouwen en meisjes in Afghanistan in de steek.’