47 executies in Saudi-Arabië: slechts het topje van de ijsberg
Op 9 januari een jaar geleden kreeg de Saudische blogger Raif Badawi zijn eerste vijftig stokslagen. Zijn misdaad? Hij had een discussieforum op internet opgezet. Ook dit jaar begon Saudi-Arabië het nieuwe jaar met een – in hun ogen – goede daad: op 2 januari werden in één dag 47 mensen geëxecuteerd. In plaats van een fikse veroordeling zegt de EU in een obligate reactie ‘tegen de doodstraf’ te zijn.
In Saudi-Arabië gaat het niet alleen om voltrekking van doodvonnissen. Het land maakt zich schuldig aan een heel scala aan mensenrechtenschendingen. Internationaal bekende zaken zoals die van blogger Raif Badawi en de onlangs geëxecuteerde sjiitische sjeik Nimr al-Nimr zijn slechts het topje van de ijsberg.
Marteling als straf
Saudische rechtbanken blijven mensen voor veel misdaden tot (lijf)straffen veroordelen, vaak na oneerlijke rechtszaken. Zweep- of stokslagen en amputaties zijn voorbeelden van dergelijke straffen (bij mensen die zijn veroordeeld voor diefstal wordt vaak de hand en tegenoverliggende voet geamputeerd. Daarnaast is het normaal dat de politie of veiligheidsagenten mensen martelen.
Stijging aantal executies
Saudi-Arabië vormt samen met Iran, China en de Verenigde Staten de top van de landen met de meeste executies. Terdoodveroordelingen worden opgelegd na vaak oneerlijke rechtszaken, niet zelden op basis van ‘bekentenissen’ die na marteling zijn verkregen, en vinden vaak door openbare onthoofding plaats. Tussen januari en november 2015 werden ten minste 151 mensen geëxecuteerd.
Geen vrijheid van meningsuiting
De afgelopen jaren zijn vrijwel alle prominente Saudische mensenrechtenverdedigers gevangengezet, het stilzwijgen opgelegd, of het land ontvlucht. Mensenrechtenorganisaties werden opgeheven. Antiterrorismewetgeving wordt gebruikt om activisten op te pakken. In de antiterrorismewet is uiterst vaag geformuleerd wat onder terroristische daden wordt verstaan. Zo vaag zelfs dat ook al het werk van mensenrechtenverdedigers eronder kan vallen. Volgens een decreet dat in maart 2014 aan de wet werd toegevoegd zijn het ‘oproepen tot deelname aan protesten of groepspetities’ en ‘het deelnemen aan conferenties die gericht zijn op de veiligheid van het land’ mogelijk terroristische daden waarvoor lange straffen en zelfs de doodstraf kan worden opgelegd.
Ook mogen onafhankelijke mensenrechtenorganisaties niet worden benaderd: activisten en familieleden die contact opnemen met bijvoorbeeld Amnesty International riskeren celstraffen.
Bovendien zijn vreedzame demonstraties niet toegestaan. Mensen die dit toch doen lopen het risico de gevangenis in te gaan.
Discriminatie van vrouwen
Saudische vrouwen en meisjes worden door de wet en in de praktijk gediscrimineerd en zijn ondergeschikt aan mannen. Dat geldt met name op het gebied van familiezaken als echtscheiding, trouwen en erfenis. Vrouwen mogen ook niet autorijden. En voor reizen, werk en studie is eerst toestemming van een mannelijke voogd nodig.
Discriminatie religieuze minderheden
De op 2 januari geëxecuteerde geestelijke Nimr al-Nimr behoorde tot de sjiitische gemeenschap, een minderheid in het overwegend soennitische Saudi-Arabië die wordt gediscrimineerd en achtergesteld. Verschillende sjiitische activisten zijn ter dood veroordeeld voor hun deelname in anti-overheidsprotesten in 2011 en 2012.
Arbeidsmigranten
In november 2013 deporteerde Saudi-Arabië meer dan 370.000 buitenlandse arbeidsmigranten. Duizenden van hen werden gedwongen teruggestuurd naar onder andere Somalië en Jemen waar ze mogelijk gevaar liepen.
Conflict in Jemen
Sinds maart 2015 leidt Saudi-Arabië de militaire coalitie in Jemen, die duizenden luchtaanvallen heeft uitgevoerd in gebieden die in handen zijn van Houthi-rebellen. Hierbij zijn honderden burgers om het leven gekomen, en werden onder meer scholen en ziekenhuizen geraakt. Uit onderzoek van Amnesty blijkt dat sommige van deze aanvallen bewust gericht waren op burgerdoelen.
Intussen groeit internationaal de druk op regeringen om wapenleveranties aan Saudi-Arabië te heroverwegen. Zo zijn volgens Britse internationaalrechtelijke experts wapenleveranties in strijd met internationaal recht. En de nieuwe regering in Canada staat onder druk om een wapendeal van ruim € 9 miljard te verantwoorden.
Ondanks economische belangen zouden Nederland en de EU de 47 recente executies luidkeels moeten veroordelen. Daarnaast zouden ze de Saudische autoriteiten moeten oproepen gewetensgevangenen als Raif Badawi onmiddellijk vrij te laten, en de doodstraf van Ali al-Nimr, neef van de geëxecuteerde sjeik, en anderen in te trekken. En wapentransporten vanuit de EU die een link hebben met de mogelijke oorlogsmisdaden in Jemen, moeten stoppen. Het nieuwe jaar gaan we tenslotte niet stil in, maar met kabaal.
Lees meer in het nieuwsbericht over één jaar na de stokslagen van Badawi.
