Zelfmoordenaars

‘Ik ga mezelf van kant maken.’ Dat zei Ruben Rozendaal eind november in Paramaribo tegen correspondent Armand Snijders‚ die niet zeker wist of hij die aankondiging serieus moest nemen. De Surinaamse oud-militair die in oktober nog twintig jaar tegen zich hoorde eisen in het Decembermoordenproces‚ zei immers al vijf jaar dat hij zichzelf van het leven zou beroven. Bovendien zei hij ook dat hij het eigenlijk zijn dochter niet wilde aandoen.

De Bosnische-Kroaat Slobodan Praljak had woensdag 29 november wel al zelfmoord gepleegd. Voor de ogen van de rechters van het Joegoslavië-tribunaal dronk de 72-jarige oorlogsmisdadiger een bekertje cyaankali leeg. Kort ervoor was hij in hoger beroep veroordeeld tot twintig jaar celstraf.

Na zijn dood werd Praljak in Kroatië geëerd. Overal werden kaarsjes aangestoken‚ in het parlement was er een moment van stilte en de Kroatische premier Andrej Plenkovic´ verklaarde dat Praljaks dood de ‘diepe morele onrechtvaardigheid’ van het tribunaal weerspiegelde. Enkele weken later sloot het tribunaal‚ zoals aangekondigd‚ definitief zijn deuren.

Praljak was niet de eerste door het tribunaal veroordeelde oorlogsmisdadiger die zelfmoord pleegde. In 2006 ging Boban Babic´ hem voor. De Servisch-Kroatische ex-president kon niet meer leven met zijn schuldgevoel. Drie jaar eerder had hij zichzelf vrijwillig bij het tribunaal gemeld. Babic´ had oprecht spijt en bekende al zijn wandaden. Hij kreeg uiteindelijk dertien jaar celstraf. Daarnaast getuigde Babic´ tegen voormalige strijdmakkers‚ die daardoor veroordeeld werden. Anders dan Praljak kreeg Babic´ na zijn zelfmoord vrijwel geen verering.

Ook Ruben Rozendaal wordt in eigen land gezien als een verrader. In 2012 getuigde hij tegen zijn voormalige vriend Desi Bouterse en verklaarde onder meer dat de huidige president van Suriname bij de Decembermoorden aanwezig was en twee slachtoffers met eigen handen had gedood.

Zelf zegt Rozendaal onschuldig te zijn. Maar veel Surinamers wantrouwen hem. Zij herinneren zich nog hoe Rozendaal in de jaren tachtig als jonge militair vanuit de laadbak van een pick-up met een machinegeweer iedereen angst aanjaagde. In het gesprek met Wordt Vervolgd‚ dat hij zag als ‘het hol van de leeuw’, sprak hij niet graag over zijn eigen rol. Liever had hij het over de gruweldaden van Bouterse. En niet lang na het interview deed Rozendaal alsnog wat hij al jaren had aangekondigd. Op 1 december sneed hij de ader in zijn bovenarm door en bloedde dood.