Vredesonderhandelaar Fleur Ravensbergen: ‘Ik probeer nog meer slachtoffers te voorkomen’
Sinds haar 25e praat Fleur Ravensbergen met terroristen, oorlogsmisdadigers en rebellen. In haar boek Ontwapend vertelt ze over haar leven als vredesonderhandelaar. Ze weet: mensen die anderen geweld aandoen verschillen niet zoveel van jou en mij.
Toen Fleur Ravensbergen in 2010 in een helikopter zonder deur rakelings over de boomtoppen van de mistige Congolese jungle scheerde, bedacht ze: ik zou hier een boek over moeten schrijven. ‘Ergens onder ons werd gevochten’, schrijft ze. ‘Daar zat ik: 27 jaar oud en op weg naar een gesprek met mensen die verantwoordelijk waren voor een genocide, om te kijken of ze hun leven wilden beteren.’
Sinds 2008 bemiddelt ze bij de Dialogue Advisory Group (DAG) in gewapende conflicten over de hele wereld. Haar scriptiebegeleider, Ram Manikkalingam, had voorgesteld om samen deze kleine Amsterdamse stichting op te richten. Hij had al ervaring met vredesonderhandelingen in zijn geboorteland Sri Lanka. ‘Wanneer alles is geprobeerd, gaan wij aan de slag’, schrijft ze in haar boek.
Terroristen en revolutionairen
Er zijn dagen dat ze op kantoor zit, maar om leden van gewapende groepen over te halen de wapens neer te leggen of zelfs in te leveren – dat lukte bij de ETA en een splintergroep van de IRA – is het nodig hun in de ogen te kijken en langzaam vertrouwen te winnen. Dus reist ze regelmatig naar plekken als Baskenland, Noord-Ierland, Congo, Sri Lanka en Irak.
Lees ook:
Reports From Other Continents: wereldwijd de rol van muziek in levens zien
Daar spreekt ze eindeloos met terroristen, revolutionairen, vrijheidsstrijders, politici en medewerkers van de Verenigde Naties. Ze luistert aandachtig in vergaderzalen, cafés, bunkers, hutjes in de jungle, aan de keukentafel of op onderduikadressen.
Flexibel zijn, out of the box denken, niet bang zijn om risico’s te nemen en vooral doorzetten. En dan, heel soms, blijkt er toch iets mogelijk te zijn. Die boodschap wil ze ook aan de lezers meegeven, vertelt ze aan de telefoon: ‘Ook al lijkt iets moeilijk of zelfs uitzichtloos, je kunt vaak meer positieve veranderingen bewerkstelligen dan je denkt.’
Flink van slag
Gevaarlijke situaties waren er vaak. Bijvoorbeeld toen er een bomaanslag werd gepleegd op de plek waar ze net was. Of die keer tien jaar geleden in Libië toen een jongen een vuilniszak buiten zette, opeens neergestoken werd en bloedend neerviel. ‘Van die gebeurtenis was ik best even van slag doordat het geweld zo onder mijn neus plaatsvond’, vertelt ze.
Sinds ze kinderen heeft, denkt ze meer na over de risico’s. ‘Het ene moment breng ik mijn kinderen op de fiets naar de basisschool om de hoek, het volgende rij ik mee in een colonne gepantserde voertuigen vol gemaskerde mannen naar de frontlinie met Islamitische Staat in Irak’, schrijft ze. Tegenwoordig zet ze haar expertise ook in Nederland in, als mediator bij conflicten met een maatschappelijke relevantie, en geeft ze colleges aan de Universiteit van Amsterdam.
Zwart gevoel voor humor
Ravensbergen heeft ervaren dat mensen die anderen geweld aandoen niet zoveel verschillen van jou en mij. Ook zij hebben vaak een gezin of vrienden. Een terroristenleider in het Midden-Oosten die bloederige aanslagen had gepleegd en westerlingen had ontvoerd bleek ‘een goed ontwikkeld zwart gevoel voor humor’ te hebben.
Kunnen wij onder bepaalde omstandigheden allemaal zulke verschrikkelijke dingen doen? vraagt ze zich regelmatig af. Ja, denkt ze, maar: ‘Zodra je je daarvan bewust bent, heb je een betere kans niet blind meegesleept te worden en weerstand te bieden.’
