Vijf cultuurtips voor de zomer van 2024
De redactie van Wordt Vervolgd leest, luistert en kijkt heel wat af. Dit zijn de aanraders van deze zomer.
Terug naar China
Cindy Zhu Huijgen werd als baby geadopteerd door Nederlandse ouders. Haar geboorteland bleef trekken en in 2019 belandde ze als correspondent in China. In Nederland was Huijgen regelmatig het doelwit van racistische opmerkingen, in China valt ze niet op. Dat blijkt een voordeel als correspondent, schrijft ze in haar boeiende boek Dit is ook China. Wanneer ze de beruchte dierenmarkt in Wuhan bezoekt laat de politie haar ongemoeid, terwijl witte journalisten direct worden weggestuurd.
Huijgen probeert vooroordelen over China door te prikken, maar kijkt niet weg voor de minder mooie kanten van het land. Minstens zo genuanceerd schrijft ze over de zoektocht naar haar afkomst en die van andere adoptiekinderen. Ze is kritisch op interlandelijke adoptie, maar concludeert dat ze niet meer zou willen ruilen met een denkbeeldig alter ego dat nooit naar Nederland was gekomen. ‘Mijn Nederlandsheid en Chineesheid kunnen niet van elkaar gescheiden worden en dat zou ik ook niet meer willen.’
De opkomst van de vredesbeweging
Rond 1900 maakten veel mensen zich zorgen over de wapenwedloop en oorlogsdreiging in Europa. Op twee internationale vredesconferenties in Den Haag, in 1899 en 1907, werkten deelnemers aan een vreedzame toekomst. De bijeenkomsten waren revolutionair: tot dan toe vonden vredesconferenties alleen na afloop van een oorlog plaats. De deelnemers dachten na over oorlogsrecht en internationale rechtbanken, beschrijft de Nederlands-Duitse diplomaat Benjamin Duerr in De droom van Den Haag. Duerr volgt in zijn fascinerende boek onder meer de beroemde Oostenrijkse pacifiste Bertha von Suttner. Haar roman De wapens neer! uit 1889 was een belangrijke inspiratiebron voor de vredesbeweging. Haar inspanningen leken aanvankelijk vergeefs. Een week nadat Von Suttner overleed, werd in Sarajevo Frans Ferdinand doodgeschoten – het startschot voor de Eerste Wereldoorlog. Maar de invloed van Von Suttner bleek groot, schrijft Duerr: ‘Dat haar ideeën over ontwapening en vreedzame betrekkingen tussen landen voort zouden leven en meer dan een eeuw later de wereldorde zouden bepalen, kon in juni 1914 niemand voorzien.’
Discrimineren doen we allemaal
Als Johan Derksen zich weer eens te buiten gaat aan racisme, homofobie of seksisme, luidt zijn verweer steevast dat hij het helemaal niet zo heeft bedoeld. Hij is immers geen racist, homohater of seksist. Derksen mag een extreem geval zijn, hij is bepaald niet uniek, zo blijkt uit het interessante boek Blinde vlekken van filosoof en psycholoog Lieke Asma. We laten ons massaal (mis)leiden door impliciete vooroordelen, stelt Asma. We denken misschien dat we gelijkwaardigheid hoog in het vaandel hebben staan, maar ondertussen maken we toch onderscheid tussen mensen op basis van zaken als gender, huidskleur of lichaamsgewicht. Die constatering zou kunnen aanzetten tot introspectie, maar volgens Asma moeten we de blik vooral naar buiten richten. Al was het maar omdat je van het gedrag van anderen iets kunt leren over de manier waarop je zelf naar de wereld kijkt.
Cheerleader in Oekraïne
Het moest een documentaire worden over een atypische groep cheerleaders. De ‘Nice Ladies’ uit Charkiv zijn vrouwen op leeftijd – de oudste is 75 – die een sensatie zijn op toernooien, Instagram en Ukraine Got Talent. Filmmaker Mariia Ponomarova is fan en besluit de vrouwen te volgen. Alle ingrediënten voor een inspirerende film over vrouwen die tegenslagen overwinnen en de strijd aanbinden met vooroordelen, lijken aanwezig.
Maar dan begint de Russische invasie, en verandert Nice Ladies in een hartverscheurende documentaire. Oekraïense steden worden gebombardeerd en het team valt uit elkaar. Een deel blijft in Charkiv, een ander deel vlucht. Cheerleader Sveta belandt met familie in Amsterdam en doet daar haar oefeningen. Als ze zich bij de rest van het team wil aansluiten op een toernooi in Riga, wordt ze bepaald niet met open armen ontvangen. De vriendschap tussen de vrouwen wordt op de proef gesteld.
Lezersaanbieding:
De ultieme straf
Toen Amnesty in 1977 de strijd tegen de doodstraf begon, voerden slechts zestien landen geen executies meer uit. Inmiddels hebben 144 landen het doodvonnis afgeschaft, al vallen de VS daar buiten.
Voor dagblad Trouw interviewde journalist Joop Bouma jarenlang terdoodveroordeelden, nabestaanden en juristen over de doodstraf. In De dood als straf stelt hij met deze interviews én nieuwe verhalen de doodstraf ter discussie. Zo spreekt hij de moeder van een in 1979 vermoord 6-jarig meisje. Nog altijd koestert ze wrok tegen de dader, die al veertig jaar in de dodencel zit – en met wie Bouma ook sprak. Verlichting zal zijn executie waarschijnlijk niet brengen.
‘Mijn moeder is nog altijd dood’, zegt een andere nabestaande bij wie de dader wél al is geëxecuteerd. Bouma vraagt zich af waarom Nederland niet meedoet aan het debat over de doodstraf in de VS. We bekritiseren mensenrechtenschendingen, totdat het de handel beïnvloedt.
We geven vier exemplaren weg van De dood als straf. Mail vóór 22 juli 2024 naar wordtvervolgd@amnesty.nl met uw adres en als subject ‘Doodstraf’.
Deze lezersaanbieding is beschreven door Kaylin Cligge.
