Vier cultuurtips voor de zomer van 2024
De redactie van Wordt Vervolgd leest, luistert en kijkt heel wat af. Dit zijn de aanraders van deze zomer.
Achtbaan van verzet
Chris Keulemans is gefascineerd door protest. In zijn boek Verzet schrijft hij over mensen die de strijd aanbinden met onrecht. Van de wegbereiders van de Arabische Lente die in 2011 in Tunesië de straat op gingen om dictator Ben Ali te verdrijven tot Poolse dorpsbewoners die vluchtelingen te hulp schieten. Keulemans (1960) beschrijft ook zijn eigen activisme: van rellende kraker in 1980 tot demonstrant tegen de aanleg van een festivalterrein in een park in Amsterdam-Noord. Keulemans lezen is soms alsof je in een achtbaan zit: hij springt van een protestmars op Princeton naar een voetbalwedstrijd tegen Türkiyemspor naar de moord op Theo van Gogh – en dat allemaal binnen een paar pagina’s. Na de moord op Pim Fortuyn concludeerde Keulemans dat linkse mensen optimisten zijn. Maar dan wel volgens de definitie van Danis Tanović die in zijn film No Man’s Land twee soldaten aan het front de volgende conversatie liet voeren: ‘Weet jij het verschil tussen een optimist en een pessimist?’ ‘Nou?’ ‘Een pessimist denkt dat de dingen niet nog slechter kunnen worden dan ze al zijn. Een optimist zegt opgewekt: natuurlijk wel!’
Ongeval met een nasleep
Met een Noord-Koreaans aandoende meerderheid (99 procent) koos de bevolking van Zuid-Soedan in 2011 voor onafhankelijkheid. De referendumuitslag drukte de in Khartoum woonachtige filmmaker Mohamed Kordofani met zijn neus op de feiten: in de Soedanese hoofdstad wordt van oudsher neergekeken op de overwegend christelijke bevolking van Zuid-Soedan: mensen uit het zuiden zijn goed genoeg voor de huishouding, maar voor het overige moet je hen vooral wantrouwen. Kordofani’s knappe Goodbye Julia draait om dit racisme en om de schaamte die de regisseur daarover voelt.
De centrale rol in de speelfilm is weggelegd voor Mona, een welgestelde islamitische vrouw uit Khartoum. In 2005 veroorzaakt ze een verkeersongeval. Ze rijdt het jongetje Daniel aan en slaat op de vlucht. Mona’s echtgenoot schiet vervolgens Daniels vader dood, de christelijke zuiderling Santino die haar had achtervolgd om verhaal te halen. Mona wordt verteerd door schuldgevoelens. Ze besluit Santino’s weduwe Julia, die geen idee heeft van Mona’s betrokkenheid bij de verdwijning van haar man, en zoontje Daniel in huis te nemen. Er ontstaat een hechte band. Kan Mona geheimhouden wat er is gebeurd?
Terugkeer van een queer klassieker
Fucking Åmål trok in Zweden eind jaren negentig meer bezoekers naar de bioscoop dan Titanic en terécht. De debuutfilm van regisseur Lukas Moodysson is geweldig. Goed nieuws dus dat de queer klassieker deze zomer opnieuw in de bioscoop te zien is. De film speelt zich af in het saaie plaatsje Åmål, waar de puber Agnes net is komen wonen. Ze heeft het niet makkelijk: Agnes heeft maar weinig vrienden en ze probeert haar lesbische gevoelens geheim te houden. In stilte is ze verliefd op Elin, het populairste meisje van de school. Des te pijnlijker is het dat Agnes op haar 16e verjaardag in het kader van een weddenschap door Elin voor aap wordt gezet. Kan het nog goedkomen? Een wonderschone film over opgroeien, buitenbeentjes en liefde. Voor iedereen die jong is of dat ooit is geweest.
Zon, drank en seks in Gitmo
Over Guantánamo Bay, de militaire gevangenis waarin de Verenigde Staten na 11 september vermeende terrorismeverdachten opsloot, is al veel gezegd en geschreven. Maar toch slagen de makers van de beroemde podcastserie Serial erin om nog iets toe te voegen. Ze spraken met voormalige gevangenen, oud-medewerkers en een journalist die al sinds het begin verslag doet van wat er in ‘Gitmo’ gebeurt. Met name de eerste aflevering, over de soldaten die in Guantánamo Bay werkten, zal het beeld dat menigeen van het kamp heeft, op zijn kop zetten. Voor de militairen was de basis in het zuidoosten van Cuba niet alleen een grauwe, inhumane gevangenis, maar vooral ook een vakantieoord met prachtige stranden, mooie, jonge mensen en veel zon, drank en seks. ‘I partied my ass off’, aldus een van hen. Een andere ex-militair, die op Guantánamo nog een weinig loslippige perswoordvoerder was, moet toegeven dat de ervaringen met de gevangenen hem meer hebben aangegrepen dan hij aanvankelijk wilde toegeven.
