Verlangen naar huis

In de documentaire Alles goed volgen filmmakers Petra Lataster-Czisch en Peter Lataster drie Oekraïense vrouwen in de opvang in Nederland.Koken wordt een manier om het verdriet de baas te blijven, de smaken van thuis een schrale troost voor de heimwee.

In de keuken in de opvang voor Oekraïense ontheemden in Weesp staat Zoia huilend boontjes te doppen. Het aanrecht staat vol met Oekraïense gerechten: van borscht tot dumplings, salades, versgebakken broodjes en pasteitjes uit de oven. ‘Ik ga naar de keuken om iets te doen te hebben’, zegt Zoia, de tranen nog in haar ogen. Haar zoon is omgekomen in de oorlog. ‘Als ik in de keuken ben, hoef ik tenminste niet naar zijn foto te kijken.’

Oekraïense oma’s

In de observerende documentaire Alles goed volgen filmmakers Petra Lataster-Czisch en Peter Lataster – bekend van documentaires als De kinderen van juf Kiet en Jij bent mijn vriend – drie oudere Oekraïense vrouwen in de opvang. Dicht op de huid en zonder begeleidende voice-over brengen ze het dagelijks leven van Natasha, Svitlana en Zoia in beeld: we zien hoe de vrouwen hun nagels doen, als kamermeisje in een hotel werken, en met hulp van een vertaalapp de wasmachine instellen. We zien dat ze bang zijn om naar het nieuws te kijken, en te horen dat er weer ergens in de buurt van hun geliefden een groot bombardement is geweest. We zien hoe ze samen koken, eten en huilen.

‘We wilden dit verhaal vertellen vanuit het oogpunt van de oma’s’, vertelt Petra Lataster-Czisch. ‘In Oekraïne zijn zij het opperhoofd van de familie. Ze voeden de kleinkinderen op, ze hebben een heel belangrijke rol. We wilden met onze film laten zien wat de scheiding van familieleden die zijn achtergebleven en het verlies van hun sociale positie binnen de familie met ze doet. De pijn die ze moeten dragen, en het verlies van eigenwaarde is enorm. Daarover gaat onze film. Deze vrouwen verlangen enorm naar huis, maar ze missen ook het gevoel om midden in hun familie te staan en daar een onmisbare rol te vervullen.’

Pannenkoeken bakken

Alle pijn, maar ook alle saamhorigheid onder deze vrouwen komt samen in de keuken. Koken wordt een manier om het verdriet de baas te blijven, de smaken van thuis een schrale troost voor de heimwee. ‘O borscht..’, zegt de een na de ander smachtend. Dat menselijke verhaal herinnert weer aan de diepe sporen die een oorlog achterlaat. Zo dichtbij als in Alles goed kom je niet vaak.
‘Tijdens het filmen zijn we altijd ingespannen bezig’, vertelt Petra Lataster. ‘Daardoor dringen gevoelens niet altijd tot je door. Maar tijdens het filmen van Alles goed hadden we allebei soms tranen in de ogen.’ ‘Het is een enorme blijk van vertrouwen als mensen zich zo vol vertrouwen voor je openstellen’, vult Peter Lataster aan.

Zoia belt met haar man Dima, die ondanks het feit dat hij boven de 60 is, nog vecht in de oorlog. ‘Kom hierheen’, smeekt ze in ieder gesprek. Hij kan niet weg, legt hij keer op keer uit. ‘Je moet komen, ik ben een wrak’, zegt ze, terwijl de tranen over haar wangen rollen. ‘Ik heb soep met gehaktballen! Ik zal pannenkoeken bakken!’

De documentaire Alles goed is sinds 21 november te zien in de bioscoop