Veel Mohammeds, weinig Jims: een lijstje met anderhalf miljoen namen
Sociale media, hackers en algoritmes: tech-journalist Gerard Janssen legt in deze rubriek uit waar het botst met mensenrechten. Deze keer: de Amerikaanse No Fly List.
Steeds weer duiken er lijstjes op met namen van mensen die ‘kwaadaardig’ zouden zijn. Een bekend voorbeeld van zo’n lijst is de No Fly List van de Transportation Security Administration (TSA): het Amerikaanse agentschap dat na de aanslagen van 2001 werd opgericht om de veiligheid van het reizende publiek te beschermen.
Je merkt pas dat je op de lijst staat als je een ticket hebt gekocht en door de douane probeert te komen. Lukt dat niet, dan kun je als Amerikaans staatsburger een verzoek indienen om te kijken of je op de lijst staat. In sommige gevallen krijg je dan een bericht dat je op de lijst staat, met een korte uitleg erbij.
Niet-Amerikanen kunnen zoiets wel vergeten. Als je bij een vlucht geweigerd wordt, zal niemand je duidelijk maken waarom.
Er zijn Nederlanders die dit overkomen is. Een collega-journalist doet daar onderzoek naar. Via de officiële routes kan hij geen antwoorden vinden. De politie weet niets. De gemeente weet niks. De douane weet niks. En daarom komt de No Fly List toch goed van pas.
Hobby van goedaardige hackers
De lijst van 2019 is gelekt. De Zwitserse software-ontwikkelaar en hacker Maia Arson Crimew vond de lijst. Uit verveling speurt ze soms het internet af naar openstaande databases. Het is een hobby van veel goedaardige hackers, te vergelijken met magneetvissen of met een metaaldetector over een bouwterrein lopen, maar dan gewoon thuis op de bank. Het zoeken gaat met zoekmachines die niet – zoals Google – alleen maar webpagina’s laten zien, maar ook op computers aangesloten apparaten en databases, zoals Shodan en Censys. Als je veel tijd hebt en je weet waar je moet kijken, kun je van alles tegenkomen.
Lees ook:
Tips over bescherming tegen spyware: ‘In niet bestaande alien-taal communiceren’
In dit geval stuitte Crimew dus op de beruchte No Fly List. Een lijst met anderhalf miljoen namen erop. Bij sommige bedrijven kun je een beloning verdienen als je zo’n openstaande database discreet bij het bedrijf van herkomst meldt, waarop zo’n bedrijf de database dicht kan zetten. Maar Crimew gaf de gegevens aan DDoSecrets, een ‘klokkenluidersite voor nieuwslekken’.
Het is niet ondenkbaar dat Crimew daarom nu zelf op de laatste No Fly List staat. Bij DDoSecrets kunnen journalisten de lijst nu onder bepaalde voorwaarden krijgen.
Of bij het samenstellen van deze No Fly List al gebruik is gemaakt van kunstmatige intelligentie weet ik niet. Maar als de lijst zelf wordt gebruikt bij het trainen van kunstmatige intelligentie die gebruikt gaat worden om ‘rotte appels’ te vinden, dan gaat het hebben van een naam als Mohammed niet helpen.
Mohammed en Jim
Mohammed en de varianten daarop – zoals Mohamed en Muhammad – komen samen ongeveer 250 duizend keer voor. De meest voorkomende Engelse naam op de lijst, James, en de verbastering Jim komen samen nog geen vijfduizend keer voor.
Ongetwijfeld is er nu ook ergens een lijst van mensen die geïnteresseerd zijn in de No Fly List. Daar sta ik nu op.
Ik heb een Nederlands klinkende naam en ik kan aantonen dat ik journalistiek werk doe. Sterker nog, de No Fly List beantwoordt journalistieke vragen van een collega. Maar als ik Mohammed had geheten, had ik iemand anders gevraagd om de lijst voor me aan te vragen.
