Senegal staat bekend als een van de stabielste, meest democratische landen van West-Afrika. In dit land geen militaire coups of grove mensenrechtenschendingen. De portretten van relaxte mensen en mooie stranden in deze fotoserie van de Franse fotograaf Mathias Depardon lijken dat beeld op het eerste gezicht te bevestigen. Een imposante surfer, een modieuze man die op straat van de zon geniet, een jonge vrouw die een selfie maakt, een jonge rapper bij een brommer: de jeugd van Senegal – en 75 procent van de Senegalezen is jonger dan 35 jaar – leidt een ontspannen leven.
Maar foto’s zonder context vertellen vrijwel nooit het hele verhaal. Want in Senegal gaat het relatief goed, maar het rommelt er wel degelijk, wil Depardon laten zien. Begin dit jaar waren er verkiezingen en daar ging twee jaar van veel onrust aan vooraf. De populaire oppositieleider Ousmane Sonko verdween in de gevangenis en de zittende president, Macky Sall, stelde de verkiezingen uit – hij leek niet op te willen stappen. Op de achtergrond speelt een groeiende ontevredenheid over de koers van het land, over de hoge werkloosheid (20 procent), armoede en ongelijkheid, en over de nog altijd grote invloed van oud-kolonisator Frankrijk.
De tekst gaat door rondom de afbeeldingen.
Tegen alles wat Frans is
Die kwestie speelt in heel Franssprekend Afrika: Mali, Niger en Burkina-Faso hebben onlangs alle drie, na militaire coups, Franse legerbases gesloten. De man die tegen de elektriciteitsmast leunt wil dat ook in Senegal: hij is politicus en de oprichter van FRAPP – France Dégage: een populaire beweging tegen alles wat Frans is.
De onrust leeft vooral bij jongeren. In juni 2023 braken dodelijke protesten en rellen uit op universiteiten, die vervolgens voor lange tijd werden gesloten. Die jonge vrouw die over het strand van Dakar uitkijkt is een student economie, en zag haar toekomst wegglippen toen haar universiteit werd gesloten.
Het is een toekomst die sowieso grillig is, nog het meest voor vrouwen. Zij worden nog altijd vaak geacht jong te trouwen en kinderen te krijgen. Vele jongeren willen naar Europa, maar dat is inmiddels in een fort veranderd en verleent zelfs aan hooggeschoolde Senegalezen nauwelijks visa. Daarom wagen duizenden de levensgevaarlijke oversteek naar de Canarische Eilanden, in een poging om via die route in het Westen aan de bak te komen.
De politieke situatie in Senegal is inmiddels iets rustiger geworden. Een van Ousmane Sonko’s beste politieke vrienden, Bassirou Diomaye Faye, won verrassend de presidentsverkiezingen. Sonko is inmiddels vrijgelaten en premier geworden. De ‘oppositie’ is nu dus aan zet en heeft al stevige kritiek geleverd op de Franse invloed in het land. Ook ‘westerse waarden’ als lhbti-rechten worden in twijfel getrokken. Het is maar de vraag of dit de jongeren van Senegal gaat helpen. Zal het strand een toevluchtsoord blijven?
Correctie (25 juni 2024): In een eerdere versie van dit artikel stond in een bijschrift een verkeerd persoon vermeld. De man die tegen de lantaarnpaal leunt is niet FRAPP-parlementslid Guy Marius Sagna, maar FRAPP-activist Souleymane Gueye. Het bijschrift hierboven is gecorrigeerd.
