Stelling: Het recht om te demonstreren geldt overal, ook bij abortusklinieken
Demonstreren is een mensenrecht, ook als anderen het niet met je eens zijn. Maar mag je demonstreren als mensen zich daardoor geïntimideerd voelen? Abortusklinieken hebben regelmatig met dit dilemma te maken als anti-abortusactivisten op hun stoep demonstreren.
VOOR: Maartje Schulz
Nabij een abortuskliniek
‘Misschien is het goed om te zeggen dat ik inhoudelijk niet achter het doel van de anti-abortusactivisten sta. Ik maak me zorgen om het terugdraaien van rechten, onder andere in de Verenigde Staten. Toch vind ik het belangrijk dat anti-abortusactivisten via een demonstratie hun opvatting kenbaar kunnen maken, ook nabij een kliniek.’
Per definitie schurend
‘Te vaak hoor ik in het maatschappelijk debat geluiden in de trant van ‘demonsteren mag natuurlijk, maar doe dat nu niet op dát moment en op díé plek’. Dat gebeurt bij anti-abortusactivisten, waar de roep groeit om ze te weren uit de buurt van klinieken. Maar hetzelfde wordt gezegd tegen Kick Out Zwarte Piet, waarvan men zich dan afvraagt of het “handig” is om bij de Sinterklaas-intocht in Staphorst te demonstreren. Dat stoort mij. Want een demonstratie is bijna per definitie schurend. Je demonstreert immers om een verandering teweeg te brengen in de maatschappij.’
Niet naar een achteraflocatie
‘Juist op de plek waar het toe doet, moet je kunnen demonstreren. Als je demonstranten naar een achteraflocatie stuurt, kunnen ze hun recht niet goed halen, want daar is niemand van belang die hen ziet. Juridisch gezien werkt het ook zo: demonstranten hebben in beginsel het recht om zelf de plaats en het tijdstip van hun betoging te kiezen. Op autoriteiten rust de inspanningsverplichting om een demonstratie plaats te kunnen laten vinden binnen gezichts- en geluidsafstand van het object waartegen zij zich richt.’
Lees ook:
Amnesty-campagne Right to Protest: De Inperkingen demonstratierecht Nederland in strijd met de mensenrechten
Intimideren: nee
‘Maar het demonstratierecht moet niet worden misbruikt om mensen persoonlijk te intimideren. Dus met een groepje met een spandoek tegenover de kliniek demonstreren: ja, moet kunnen. Maar iemand hinderlijk blijven volgen of iemands toegang tot zorg verhinderen bij de deur: dat niet.’
TEGEN: Rob Benschop
Overal, maar niet hier
‘Begrijp me goed, ik wil niet dat demonstreren tegen abortus verboden wordt. Het recht op vrije meningsuiting en het recht om te demonstreren zijn in de grondwet verankerd. Maar níét hier voor de deur. Vrouwen die bij ons komen, hebben goed nagedacht over hun keuze, hebben er misschien mee geworsteld. En dan worden zij hier aangeklampt door wildvreemden over zeer persoonlijke zaken. Anti-abortusdemonstranten roepen hun dingen na, laten onwelvoeglijke afbeeldingen zien, dringen hun mening op. De vrouwen zijn hierdoor vaak ontdaan, verdrietig of boos.’
Bescherming van de privésfeer
‘De demonstranten beroepen zich op het demonstratierecht, de persoonlijke levenssfeer van deze vrouwen en hun begeleiders. In het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is het recht op de bescherming van de privésfeer vastgelegd. En volgens artikel 17 mogen rechten niet beperkt worden in naam van andere rechten. Dat gebeurt wel bij deze anti-abortusdemonstraties.’
Emotionele gezondheid aangetast
‘Burgemeesters en politici worstelen ermee. Demonstraties mogen volgens de Wet openbare manifestaties alleen verboden worden wanneer die gevaar opleveren voor de gezondheid, verkeersveiligheid of openbare orde. Maar kijk eens wat deze activisten de vrouwen emotioneel aandoen. Als mensen bij een ziekenhuis een patiënt zouden lastigvallen omdat ze het oneens zijn met een bepaalde medische behandeling, zou dat ook niet mogen. Dus waarom wel bij een abortuskliniek?’
Rechtszaak
‘Alleen al in Haarlem heeft de rechtbank in vergelijkbare zaken verschillende uitspraken gedaan. Het wordt tijd dat een van beide partijen naar de Raad van State gaat, dan is er eindelijk duidelijkheid. Nederland is een vrij land. Deze mensen mogen op allerlei plekken de discussie aangaan: op het Alexanderplein een stukje verderop, of op de Dam, het kan allemaal. Maar dus níét hier.’
