Docu ‘Ik ben een bastaard’ toont de reis van Rashif el Kaoui: ‘Aanpassen of opkrassen? Ik pas mij aan’

‘Ik hou van taal, maar deze maakt mij bang.’ Rashif El Kaoui is voor het eerst in zijn leven in Marokko, het geboorteland van zijn vader. Omringd door mensen die op hem lijken, maar nu blijven de woorden steken.

In deze scène uit Ik ben een bastaard, geregisseerd en gefilmd door Ahmet Polat, beschrijft de zichtbaar nerveuze El Kaoui wat zijn aankomst in Marokko met hem doet. Voor de film volgde Polat collega-maker en vriend El Kaoui tijdens zijn reis naar het geboortedorp van zijn vader. Als zoon van een Vlaamse moeder en een Marokkaanse vader die een drankprobleem had en er nooit voor hem was, voelde El Kaoui zich niet verbonden met zijn vaderland. Tegelijkertijd roept hij met zijn uiterlijk en naam in Vlaanderen wel bepaalde reacties op. In de woorden van El Kaoui: ‘Hoe ik word gezien is mijn realiteit en mijn realiteit verschilt van dag tot dag. Aanpassen of opkrassen? Ik pas mij aan.’ Aangekomen in Marokko stuit hij opnieuw op verwachtingen van de mensen die hij ontmoet. Hij wordt gezien als een van hen, maar kan hij daaraan voldoen?  

Je eigen verhaal vertellen

Polat kent dat ook, als zoon van een Nederlandse moeder en een Turkse vader: je constant moeten verhouden tot verwachtingen. ‘Ik denk dat makers altijd hun eigen verhaal vertellen. Ook ik vertel mijn verhaal op een bepaalde manier via Rashif’, legt hij uit. Zelf maakte hij de reis naar het dorp van zijn grootouders al rond zijn 18e. Volgens Polat heeft het leren kennen van zijn familiegeschiedenis hem mede gevormd tot de maker die hij nu is. Daarbij helpt je familiegeschiedenis volgens hem ook bij het beter kunnen plaatsen van uit vorige generaties overgedragen verdriet en trauma’s: ‘Ik gun iedereen die inzichten en de rijkdom die daaruit voortkomt.’ 

El Kaoui besloot zijn reis samen met Polat te maken en hem een inkijk te geven in zijn persoonlijke zoektocht. Polat zag op zijn beurt in het vastleggen van dit verhaal de kans om tegen de stroom van eenzijdige beeldvorming in te gaan:’ Ik wil de diversiteit binnen de diversiteit laten zien.’ Veel verhalen over mensen met een ‘andere’ achtergrond gaan volgens Polat nog steeds over personen die het óndanks dat weten te maken in het leven. De verhalen missen nuance en gelaagdheid. Deze film laat daarentegen ruimte voor het onverwachte; voor tegenstrijdigheden en complexe emoties. Hierbij speelt El Kaoui’s karakter volgens Polat een grote rol: ‘Rashif is zacht, oprecht, intellectueel en een woordkunstenaar, wat haaks staat op de niet-westerse archetypes die we nog altijd voorgeschoteld krijgen. Met Rashif wist ik dat ik niet zou vervallen in karikaturen.’ 

Van theater naar documentaire, en weer terug

De documentaire is verbonden met de theatervoorstelling De bastaard die afgelopen jaar te zien was in Belgische en Nederlandse theaterzalen, en die in 2023 opnieuw gespeeld zal worden. Het theaterstuk vormde een inspiratie voor delen uit de film, en de voorstelling zal zich hierna ook blijven ontwikkelen. Polat: ‘Ik ben ontzettend benieuwd hoe Rashif in het theater zal reageren op de reacties die de film gaat oproepen.’ 

Ahmet Polat (regie)
Ik ben een bastaardVanaf 9 april op het Movies that Matter Festival, 20 april op NPO 2 om 22.30 uur.

📽️ Lezersactie
Wordt Vervolgd biedt zijn lezers tijdens het Movies that Matter Festival van 8-16 april een speciale actie aan: 50 procent korting op maximaal twee kaartjes per persoon. Gebruik de actiecode MtMF22#WV op moviesthatmatter.nl.