Oekraïners in Poznań: ‘De oorlog heeft mijn kinderdroom radicaal veranderd’

In Polen zijn zo’n 24 op de duizend inwoners Oekraïens. Wordt Vervolgd sprak met drie Oekraïners die naar de Poolse studentenstad Poznań vertrokken en daar nu vanwege de oorlog een nieuw leven proberen op te bouwen. ‘Ik kan wel terug naar Oekraïne, maar dat is een enkele reis.’

In de straten van de Poolse stad Poznań is de oorlog in buurland Oekraïne volop zichtbaar. Op bijna elke straathoek wappert de geel-blauwe Oekraïense vlag en onder vrijwel iedere tekst is ook een Oekraïense vertaling afgedrukt.

In Polen zijn zo’n 24 op de duizend inwoners Oekraïens. Ter vergelijking: in Nederland zijn dat er slechts acht op de duizend. Al voor het uitbreken van de oorlog kwamen Oekraïense studenten in groten getale naar Poznán, een echte studentenstad. Na 24 februari 2022 kozen steeds meer jonge Oekraïners ervoor hun studie in Polen voort te zetten. Maar ook veel gezinnen die totdat Rusland de aanval inzette nooit van plan waren naar Polen te verhuizen, vinden er nu hun thuis. Wordt Vervolgd sprak met drie Oekraïners die naar Poznań vertrokken en daar nu vanwege de oorlog een nieuw leven proberen op te bouwen.

Vladyslav Kravchenko (23) uit Kolomyia, Oekraïne.

Trots laat Vladyslav Kravchenko wat foto’s zien van zijn ouders en zijn honden in Oekraïne. Ze staan samen in de tuin van hun huis in Kolomyia, een stad in het zuidwesten van Oekraïne. Een week voor de oorlog begon, was hij voor het laatst in zijn thuisland. ‘Dat was ook de laatste keer dat ik mijn familie zag. Ik kan wel terug, maar het is een enkele reis’, vertelt hij in een knus café in het centrum van Poznań.

‘Mijn ouders smeekten me om in Poznań te blijven’

In 2019 kwam hij naar de Poolse stad om daar zijn bachelor in openbaar bestuur te volgen, maar met het uitbreken van de oorlog in 2022 begon ook een contante discussie in zijn hoofd. ‘Ik was van plan om te gaan vechten in het leger, maar mijn ouders smeekten me om in Poznań te blijven en door te gaan met studeren. “Haal eerst je master, daarna mag je gaan vechten”, zeiden ze.’

‘Ik voelde me niet nuttig en zocht naar mogelijkheden om mijn land te helpen. Eerst ging ik bij het IT-leger, waarvoor ik aanvallen uitvoerde op Russische overheidssites. Daarna werd ik vrijwilliger voor vluchtelingen in Poznań.’ Hij werkte daar een tijdje als Oekraïens-Poolse vertaler en hielp de mensen met het vinden van een baan en een plek om te wonen.

Inmiddels zit Vladyslav in het laatste semester van zijn master en de oorlog duurt nog altijd voort. ‘Ik realiseerde me dat Oekraïne niet zou vallen, toen oude omaatjes molotovcocktails begonnen te maken. Deze natie kan worden vernietigd, maar niet worden bezet. Begrijp me niet verkeerd, niemand wilde oorlogvoeren. Ook soldaten willen geen geweer vasthouden, ze willen een bloem vasthouden en die aan een meisje, hun vrouw of dochter geven. Ik wil ook gewoon een normaal leven, studeren, een gezin stichten, simpele dingen. Maar ik begin me ook te realiseren dat als ik terugga, het een enkele reis is. Zelfs als ik het overleef, zal ik veranderen.’

Tetiana Koriahina (19) uit Zaporizja, Oekraïne.

‘Door de oorlog besef je je dat alles wat je hamstert, verzamelt en spaart geen waarde heeft. Je hele leven past in een rugzak’, vertelt Tetiana Koriahina. Het is maart 2022 als de dan 17-jarige Koriahina een half jaar eerder dan gepland van Zaporizja, in het zuidoosten van Oekraïne, naar Poznań vertrekt om daar te gaan studeren. ‘Oorlog is heel eng, vooral als je niet weet wat het is’, schrijft ze meer dan twee jaar later via chatberichten op Instagram.

‘De eerste zes maanden waren het moeilijkst. Toen ik aankwam was ik nog minderjarig en mocht ik nog niet werken. Ik woonde bij mijn vriend, die daar al was. Hij werkte en ik zat thuis, want mijn studie begon pas in september. Ik moest continu huilen en in de zomer zag ik het nut van het leven niet meer in. Ik had het gevoel dat iemand mijn leven voor mij leefde en realiseerde me dat ik dringend uit dat gat moest komen.’

‘Ik had het gevoel dat iemand mijn leven voor mij leefde’

Toen Koriahina na de zomer 18 werd, ging ze meteen werken en studeren. ‘Langzaamaan werd mijn leven beter. Ik ben blij dat ik naar Poznań ben gekomen. Je kan hier alles bereiken, als je ambitie en potentieel hebt. Ik zit nu in mijn tweede jaar van bedrijfspsychologie. In Zaporizja had ik al een druk leven, dus het is niet verwonderlijk dat ik het hier ook altijd druk heb. Ik werk als assistent HR-manager, babysitter en doe nagels.’

Oekraïne mist ze tegenwoordig bijna niet meer. ‘Ik heb een moeilijke jeugd gehad en ik ben hier nu in mijn eentje mijn droomleven aan het opbouwen. Ik mis het Oekraïense eten, de straten rondom mijn huis, en goede dokters, hoe vreemd het ook mag klinken. Ik houd van mijn land, maar ik wil niet zo graag terug.’

Tetyana Kostenko (37) uit Charkiv, Oekraïne.

Precies twee jaar geleden vluchtte Tetyana Kostenko met haar twee kinderen (6 jaar en 7 maanden) van Charkiv via Rusland, Letland en Litouwen naar Poznań in Polen. ‘De reis duurde drie dagen’, vertelt ze via WhatsApp. ‘Toen we hier aankwamen, woonden we eerst een maand in een slaapzaal in een buitenwijk. Het was moeilijk om accommodatie te vinden, want met twee jonge kinderen willen mensen hun huis niet echt verhuren. Godzijdank is het uiteindelijk gelukt.’ Haar man werkt al sinds 2018 als vrachtwagenchauffeur in Polen, ‘dus hij is maar heel weinig thuis omdat hij moet werken om onze huisvesting en ons leven hier te kunnen betalen.’

‘Ik ben hier 24/7 met de kinderen, want door de taalbarrière leg ik moeilijk nieuwe contacten’

Haar zoon van inmiddels 8 gaat naar de derde klas van een online school in Charkiv en de tweede klas van een school in Poznań. Haar dochter, die nu bijna drie jaar oud is, gaat vanaf september naar de kleuterschool. ‘Ik ben hier 24/7 met de kinderen, want door de taalbarrière leg ik moeilijk nieuwe contacten. Ik ben de Polen dankbaar voor het onderdak dat ik heb, voor de mogelijkheid voor mijn kinderen om te studeren en voor gratis medische zorg, maar thuis in Oekraïne is alles zo dierbaar en vertrouwd. In een ver verleden wilde ik heel graag in het buitenland wonen, maar de omstandigheden hebben mijn kinderdroom radicaal veranderd. Ik zou graag mijn toekomst in Oekraïne zien, maar helaas moet ik daar wie weet hoe lang op wachten, dus ik overtuig mezelf ervan dat ik moet wennen aan het nieuwe land en de nieuwe omstandigheden. Hoewel dat heel moeilijk voor me is.’