Oud-nieuwslezer Noraly Beyer: ‘Ook de Koning moet excuses aanbieden voor het slavernijverleden’

Vier gewetensvragen aan Noraly Beyer (76) over vakantievieren in Suriname, dierenrechten, je plicht als consument, en het slavernijverleden van Nederland.

Vakantie of reizen naar een land met onrecht en ongelijkheid? 

‘Als je daar rekening mee gaat houden, kun je nergens meer naartoe. Mensen willen graag de wereld in, de blik verbreden, en dat is ook goed. Ik ga elk jaar naar Suriname. Ik ken ook mensen die, net als ik, na de Decembermoorden in ’82 vertrokken zijn en uit principe nooit teruggaan zolang Bouterse er nog vrij rondloopt. Daar hebben we natuurlijk vaak over gediscussieerd. Zelf geef ik toe aan het verlangen naar het land waar ik vandaan kom en waar mijn familie woont. Al is het natuurlijk een zeer ondemocratisch land, dat geregeerd wordt door een criminele organisatie.’ 

De moeder van je opa was een tot slaaf gemaakte – waar eindigen de excuses voor de slavernij? 

‘Ik vind dat, na Rutte, de koning zijn excuses moet aanbieden voor de slavernij, als hoogste instantie en symbool van de staat. Dan zijn de excuses formeel gesloten. Ja, het is lang geleden, maar de doorwerking van het leed is gebleven. Dus moet je kijken: hoe kunnen we dat repareren? Daar wordt nu flink over gesproken, hoop ik. Het gaat ook om bewustwording, dat mensen weten dat Nederland een koloniaal verleden heeft en meegewerkt heeft aan slavenhandel en slavernij. En dat die handel ertoe bijgedragen heeft dat Nederland welvarend is geworden. Het koloniale verleden is altijd weggedrukt, uit gevoelens van schuld en schaamte misschien. Daarmee is ook tegengehouden dat er begrip is voor mensen die er anders uitzien dan jij. Er zijn tegenwoordig gelukkig al meer mensen die bijvoorbeeld weten wie Anton de Kom was – voor Suriname een vrijheidsheld, voor Nederland een verzetsheld – omdat hij in De Canon van Nederland is opgenomen.’  

Maak je je weleens medeplichtig aan uitbuiting bij het kopen van producten?  

‘Ik denk dat we allemaal meedoen aan de uitbuiting van mensen die armer zijn en harder moeten werken. Ook landen buiten het Westen kijken waar producten het goedkoopst zijn en halen ze daar vandaan. Waarom is iets goedkoper? Omdat je mensen voor hongerlonen laat werken. Ik kwam in een Aziatisch land eens terecht in een reusachtige schuur met mensen opgepropt achter tafeltjes met ratelende naaimachines. Die kleren kopen wij voor een habbekrats, dus dan kun je je afvragen wat die mensen daar verdienen. Ik vind dat grote bedrijven het voortouw moeten nemen om dit soort werkomstandigheden te verbeteren. Dat gebeurt nu op te kleine schaal. Je kunt zelf kijken waar een product vandaan komt, maar dat vind ik een druppel op een gloeiende plaat, iets wat je doet om je geweten te sussen.’ 

Dierenrechten: net zo belangrijk als mensenrechten?  

‘Ik vind dat je met respect om moet gaan met het leven om je heen, dus met de hele natuur. Ik ben niet zo streng in de leer dat ik het eten van dieren volkomen afwijs, maar we moeten wel ons verstand gebruiken om dat in redelijkheid te doen. Ik hou van kip, maar ik vind het verschrikkelijk hoe ze gefokt worden. Het is ingewikkeld. Als je dieren evenveel rechten geeft als mensen zijn we denk ik binnen een half uur van de kaart geveegd. Dan krijgen we een soort Bijbelse plaag over ons heen.’