Nicole Terborg: ‘Laten we gewoon praten!’

Vijf gewetensvragen aan Nicole Terborg (47), journalist, presentator en audiomaker. In de pocastserie Kweekje, mi kwekipikin (Prospektor/VPRO) onderzocht ze waarom zij als 13-jarige bij haar tante moest gaan wonen.

In Kweekje haalt u gebeurtenissen uit het verleden op, waarover andere mensen liever zwijgen. Moet alles besproken kunnen worden?

‘Als ik niet praat, blijf ik bagage meeslepen die me tegenhoudt in mijn leven. Toch heb ik Kweekje niet voor mezelf gemaakt, maar omdat het verhaal staat voor iets dat groter is dan ik. Er zitten zoveel thema’s in: opvoeding, dekolonisatie, het intergenerationele gesprek en natuurlijk informele pleegzorg. Ik krijg reacties uit allerlei hoeken van mensen die eindelijk begrijpen hoe het zit met kweekjes en met de Surinaams-Nederlandse migratiegeschiedenis. Het gesprek met de eerste generatie Surinamers in Nederland was ook heel waardevol. Wij staan op hun schouders.’

Zijn er ook dingen taboe voor u?

‘Taboes brengen je nergens. Laten we gewoon praten! Ik denk dat er heel veel onbegrip is in de wereld omdat we te weinig met elkaar praten. Goede informatie is daarbij onmisbaar. Ik maak me zorgen om desinformatie. De vrije pers komt onder druk te staan. In conflictgebieden is dat het eerste teken dat er dingen misgaan.’

Loopt de persvrijheid in Nederland gevaar?

‘We kennen allemaal de uitspraken van extreemrechtse politici die slecht praten over journalisten en die eigenlijk vinden dat de publieke omroep afgeschaft moet worden. Dat is schadelijk. De journalistiek is de controlerende macht. Media moeten machtsstructuren blootleggen, laten zien waar geldstromen lopen, waar belangen liggen. Dat gebeurt te weinig. Veel journalisten zijn te veel bezig met de waan van de dag, elkaar napraten en schadelijke frames reproduceren. Ik neem dat mijn beroepsgroep kwalijk. Deel eens de gevolgen van Nederland als een van de grootste wapenexporteurs ter wereld of als belastingparadijs. Laat eens zien hoe de overheid al decennia bezuinigt op sociale huurwoningen en op vluchtelingenopvang. Dat het gecreëerde crises zijn, niet veroorzaakt door vluchtelingen maar door beleid.’

Bent u een activist?

‘Nee, ik ben geen activist, dat zijn de mensen die op de barricaden staan. Ik geloof wel dat we allemaal op onze eigen manier verschil kunnen maken. Ik vertel verhalen over onbegrepen, maatschappelijke onderwerpen. Bij Kweekje wilde ik eerst niet in de trans-Atlantische slavernij duiken, daar had ik helemaal geen zin in. De slavernij is maar een druppeltje van mijn geschiedenis. Wij zijn meer dan trauma en pijn. Maar ik kon uiteindelijk niet ontkennen dat het verhaal toch voor een deel hierover gaat. We moeten de rol van Nederland in die geschiedenis erkennen en blijven benoemen, want nog steeds hebben heel veel mensen geen idee hoe Nederland zo’n rijk land is geworden, en hoe iedereen daar nu nog van profiteert.’

Is Nederland een tolerant land?

‘Ik weet nog dat Jörg Haider in de jaren negentig opkwam in Oostenrijk en dat ik dacht: o, wat ben ik blij dat ik in Nederland woon. Inmiddels weet ik beter. Gesprekken over ongelijkheid verlopen zo moeizaam – ongelijkheid benoemen wordt erger gevonden dan de ongelijkheid zelf. Taal is een goede indicator: een buitenlandse politicus mag je gerust “extreemrechts” noemen, maar een Nederlandse met dezelfde denkbeelden noemen we “rechts”, alsof het hier allemaal beter is. Nee, Nederland is geen tolerant land. Nederland is een handelsland. Er is schijntolerantie om handel te kunnen drijven.’