Arnon Grunberg
© Jitske Schols

De bom

Josep Borrell, de EU-buitenlandchef, riep de lidstaten op ‘om harder te zoeken naar munitie in bestaande voorraden, in de EU en elders ter wereld’, zo stond te lezen in de Volkskrant. Dat dat zoeken wat kan opleveren bewees Tsjechië: het land vond een miljoen granaten.

De westerse militaire steun aan Oekraïne lijkt onder andere door Gaza niet zo urgent.

Daarnaast zijn westerse sancties tegen Rusland om allerlei redenen niet effectief. Het Russische leger boekt ondanks alle corruptie lichte terreinwinst en het enthousiasme onder Oekraïners om te sneuvelen voor het vaderland lijkt afgenomen. Naar verluidt hebben ongeveer 700 duizend mannen Oekraïne verlaten. Officieel mogen mannen tussen de 18 en 60 jaar Oekraïne niet verlaten, tenzij ze ziek of gehandicapt zijn, of minimaal drie kinderen hebben. Een deel van hen heeft het land kunnen verlaten door middel van steekpenningen aan artsen.

Aan beide uiteinden van het politieke spectrum vind je de overtuiging dat een akkoord met Poetin gewenst is

Het Westen ziet een wapenstilstand nu nog als defaitisme, een aanmoediging voor Poetin om het niet bij Oekraïne te laten maar ook Moldavië, Georgië of misschien zelfs Estland te proberen te verorberen. Aan beide uiteinden van het politieke spectrum (het hoefijzer) vind je de overtuiging dat een akkoord met Poetin gewenst is. Aan de extreemrechtse kant zien sommigen dankzij Poetins weerzin tegen het liberalisme in hem een medestander, aan de linkerkant zien sommigen deze oorlog vooral als buiging voor de wapenindustrie en het Amerikaanse imperium. Het aloude pacifisme is niet dood.

Voeg daarbij de dreiging van Trump om de NAVO op te blazen – Europa moet het maar zelf doen – en de vraag of een werkelijke Europese strijdmacht nodig is, een die zonder Amerika kan functioneren, ligt weer op tafel.

Lees ook: Oleksandr ontvluchtte Oekraïne en woont nu met zijn vriend. Moet hij nu gaan vechten aan het front in Oekraïne? Moest hij gaan vechten in Oekraïne of in Amsterdam blijven bij zijn vriend? Reportage 27 november 2023 Die strijdmacht komt er niet. En als wel zal het te laat zijn.

Wel zou Duitsland in navolging van Frankrijk en Engeland zijn eigen atoomwapen kunnen ambiëren. Als afschrikking niet mogelijk is met tanks, dan maar met het atoomwapen.

Huiswerk

Tot apocalyptische angst moeten we ons niet laten verleiden. Om te beginnen omdat dat nergens goed voor is, en verder omdat die angsten er altijd zijn geweest. Ik herinner er graag aan dat Doe Maar in 1982 een hit had met het nummer ‘De Bom’ waarin gezongen werd: ‘Jij moet nog huiswerk maken voordat de bom valt.’ In het licht van de atoomdreiging uit het begin van de jaren tachtig (massale demonstraties op het Museumplein in Amsterdam) was de overbodigheid van het huiswerk troostrijk.

Tegenwoordig vinden er hooguit microdemonstraties plaats (in Nederland althans) voor het klimaat, voor de Palestijnen. De fragmentatie van de samenleving blijkt ook uit de demonstraties.

Militair historicus Martin van Creveld wees erop dat Europa al lang te lage geboortecijfers heeft om loopgravenoorlogen te kunnen voeren. Mocht Amerika niet meer de militaire beschermheer van Europa willen zijn, dan vindt het oude continent vast een nieuwe beschermheer.

Overleven is niet alleen een kwestie van militaire overwinningen, het is dikwijls ook een kwestie van meebuigen, meebuigen en nog eens meebuigen.

Meer over dit onderwerp