Mensen die bescherming zoeken, blijven komen

Voor hoeveel doden wil Europa medeverantwoordelijk zijn? Dat vraagt Dagmar Oudshoorn zich af.

Een ‘mijlpaal’ noemde demissionair premier Rutte de deal die de EU in juli met Tunesië sloot. Het Noord-Afrikaanse land is op dit moment een van de belangrijkste doorreislanden voor mensen die op zoek zijn naar bescherming of werk in Europa. Aanleiding voor de Europese Unie om afspraken te maken met de Tunesische president Saied over het tegenhouden van deze mensen.  

De EU zegt het respecteren van de mensenrechten hoog in het vaandel te hebben staan. Dat het afspraken maakte met een president die steeds sterkere dictatoriale trekken krijgt, daar hoor je Mark Rutte niet over. President Saied ontbond het parlement, trok de macht naar zich toe, onderdrukt de vrije meningsuiting, zet critici achter de tralies en hielp de onafhankelijke rechtspraak om zeep. Een president die zijn burgers aanzette tot racistische klopjachten op zwarte migranten. Die een paar dagen na de deal meer dan duizend migranten naar de woestijn deporteerde waar zij aan hun lot werden overgelaten. Dan vraag ik mij af: voor hoeveel doden wil Europa medeverantwoordelijk zijn? 

Zolang er geen legale migratieroutes zijn, leggen vluchtelingen en migranten hun lot in handen van mensensmokkelaars 

De deal geldt als blauwdruk voor afspraken met Egypte, Marokko en Algerije, stuk voor stuk landen waar de mensenrechten geschonden worden. Grote kans dat die landen de nieuwe springplank worden voor mensen die naar Europa willen, zoals Libië dat vóór Tunesië was. Mensensmokkelaars zoeken simpelweg een andere uitvalsbasis. En zolang er geen legale migratieroutes zijn, blijven vluchtelingen en migranten hun lot in handen leggen van mensensmokkelaars. Hoe gevaarlijk dat ook is. 

De geschiedenis herhaalt zich. Dat zou historicus Rutte toch moeten weten. In 2016 sloot de EU de Turkije-deal. Er waren mooie beloftes. Minder mensen zouden de oversteek wagen. Er zou geïnvesteerd worden in de opvang van vluchtelingen, zodat ze perspectief kregen op een menswaardig bestaan. Daar kwam niets van terecht. Integendeel. De mensen die bescherming zochten, bleven komen. Duizenden kwamen onder mensonterende omstandigheden vast te zitten op de Griekse eilanden, in afwachting van een asielbesluit. De kampen zijn overvol, er is te weinig te eten, er is gebrek aan onderwijs, medische en sanitaire voorzieningen en de mensen worden blootgesteld aan fysiek en seksueel geweld. 

De Tunesië-deal een ‘mijlpaal’? Nee, een nieuw dieptepunt.