‘Het enige wat ik kan doen, is Myanmarezen wat liefde sturen door mijn muziek’

Maya Muller werd in Myanmar als een ware BN’er regelmatig op straat herkend. De Birmese liedjes die de Nederlandse zong vielen in de smaak bij de lokale bevolking, en haar inzet voor lhbti-rechten bleef ook niet onopgemerkt. Weer in Nederland sinds de staatsgreep, nu twee jaar geleden, zingt ze de Myanmarese bevolking nog altijd toe.

‘We zijn jullie niet vergeten.’ Die boodschap heeft de Nederlandse Maya Muller (25) voor de Myanmarese bevolking, die sinds de staatsgreep twee jaar geleden zucht onder een militair bewind. Ze maakte samen met Jeroen Weerdenburg (53) het Birmese nummer ‘Free’, wat je in het Birmees uitspreekt als ‘luh-lah’. ‘We willen de bevolking van Myanmar vertellen hoe je kan omgaan met duisternis, en met liefde vrijheid kan voelen in de chaos.’

Zo luidt een zin in de Engelse versie van het nummer: In this storm that passes by, all gets dark, I wonder why. ‘Heel poëtisch’, vindt Muller zelf. Het nummer werd in korte tijd een grote hit in Myanmar. Binnen een week was de videoclip een miljoen keer bekeken op Facebook (inmiddels 1,6 miljoen) en opgepikt door de BBC. Muller was in de jaren voor de staatsgreep al uitgegroeid tot een lokale bekendheid door Birmese liedjes die ze zong, toen ze twee jaar lang in Yangon woonde en werkte. Op straat werd ze regelmatig herkend.

De beslissing om uit Myanmar weg te gaan was voor Muller niet makkelijk, maar uit veiligheidsoverwegingen besloot ze terug te keren naar Nederland. Ze is voorzichtig met uitspraken over het militaire bewind, uit vrees voor de veiligheid van vrienden en oud-collega’s die daar nog wonen. Eenmaal terug in Nederland ging ze als persvoorlichter voor Free Press Unlimited werken. Ze voelde de behoefte om de Myanmarezen van een afstand te steunen, wat zich vertaalde in dit popnummer.

Onbekende taal

Het idee voor het nummer ontstond toen Muller en Weerdenburg elkaar begin vorig jaar tegenkwamen in een kickboksschool in Amsterdam. ‘Maya vertelde mij over de situatie in Myanmar en dat greep me enorm aan’, vertelt Weerdenburg. Ze kregen al snel het idee om een Birmese versie te maken van het bestaande Nederlandse nummer ‘Zo vrij’ dat Weerdenburg in 2015 uitbracht. Dat was oorspronkelijk een liefdeslied, maar Weerdenburg paste de tekst aan naar de situatie in Myanmar. Die tekst lieten ze vertalen naar het Birmees. In tegenstelling tot Muller is Weerdenburg nog nooit in Myanmar geweest en spreekt hij geen woord Birmees. Toch belemmerde hem dat niet. ‘Als je in je eigen taal zingt, zit je “spreekstem” je soms in de weg’, legt hij uit. ‘Met een onbekende taal hoef je alleen de klanken te zingen.’

Liedje over lhbti-rechten

Tijdens haar werk voor een ngo in de stad Yangon zong Muller in haar vrije tijd bekende Birmese liedjes. Hiervan plaatste ze video’s op YouTube en Facebook, waarvan sommige meer dan een miljoen keer werden bekeken. ‘Mensen vonden het bijzonder dat een buitenstaander zoals ik naar hun land kwam en hun taal zo vloeiend sprak. Daardoor voelden ze zich meer gehoord en gezien.’ Ook zong Muller een liedje over lhbti-rechten in een video van de BBC. Ze vertelt: ‘Het is voor Myanmarezen nog niet normaal om ervoor uit te komen dat je onder de lhbti-paraplu valt. Ik wilde jonge mensen vertellen, met mijn muziek, in interviews en in de Engelse lessen die ik gaf: je mag zijn wie je wilt zijn en je bent perfect zoals je bent, of dat nou queer of hetero of whatever is.’

Stampen van songteksten

Muller raakte met het Birmees bekend toen ze in 2016 besloot om de taal te studeren in Londen. Een bijzondere keuze, die haar werd aangeraden door een docent die maar liefst dertien talen sprak. Dat advies was begrijpelijk in het licht van de politieke ontwikkelingen destijds: het land werd vrijer en de democratische Aung San Suu Kyi was net als minister-president verkozen. ‘Ik dacht, als ik één van de weinige buitenlanders ben die de taal spreekt, dan kan ik daar vast wat betekenen. En het is een prachtige taal, het heeft een hele speelse toon.’

Haar examens haalde ze vooral door het stampen van de songteksten van Birmese liedjes: ‘Een taal kun je het beste leren door muziek, door te spelen met de songteksten. Daarnaast geniet ik het meest van het leven door mijn oren, de auditieve ervaring zeg maar, en hou ik ervan om verhalen te vertellen. Muziek doet dat allebei. En het verbindt me met mensen van allerlei culturen. Je kan mensen echt in het hart raken met muziek.’

Stroomuitvallen

Weerdenburg vertelt dat ze veel dankbare reacties uit Myanmar krijgen over ‘Free’. Ook Muller is daar blij mee, maar benadrukt: ‘Tegelijkertijd zijn mensen daar aan het overleven, ze moeten omgaan met voedseltekorten en stroomuitvallen. Uiteindelijk is dat het enige wat ik zo ver weg kan doen, de Myanmarezen wat liefde sturen door muziek. Dus we moeten meer liedjes maken. En dat gaan we zeker doen.’