Hoe Twitter met filmpjes uit een Iraanse gevangenis tegen zijn eigen grenzen aanliep

In augustus verschenen er beelden uit de Evin-gevangenis, in de Iraanse hoofdstad Teheran. Op een van de gelekte filmpjes is te zien hoe een bewaker de beveiligingscamera’s monitort. Hij ziet dat een voor een alle beeldschermen uitvallen. Er verschijnen rode schermen, schermen met het logo van een hackersgroep, en een scherm dat het beruchte blue screen of death van Microsoft laat zien, het scherm dat aangeeft dat er iets misgegaan is.

Het lijkt een filmscène. Waarschijnlijk gaat mede daardoor het filmpje viraal. Het is ook via dit filmpje op Twitter dat ik wist van deze hack en, pas in tweede instantie, van de filmpjes uit de gevangenis zelf.

De beelden zijn afkomstig van beveiligingscamera’s in de gevangenis, en zijn afgelopen jaar verzameld door een groep die zich Edalat-e Ali noemt, ‘Ali’s rechtvaardigheid’. De naam verwijst naar Ali Ibn Aboe Talib, de neef en schoonzoon van profeet Mohammed, volgens de sjiieten de opvolger van profeet Mohammed.

De filmpjes geven een beeld van wat zich ongeveer afspeelt in de gevangenis, die duidelijk overbevolkt is. Gevangenen slapen in stapelbedden en op de grond. Ook zijn er beelden van gevechten en van gevangenen die klappen krijgen. Het schokkendst zijn de beelden van een man die nauwelijks meer beweegt en als een zak aardappelen door bewakers de trap op gesleept wordt. Bewakers kijken nauwelijks op of om.

‘Deze verontrustende beelden bieden een zeldzame glimp van de wreedheid die gevangenen in Iran regelmatig wordt aangedaan’, schrijft ook Amnesty International, dat de beelden onderzocht.

Het filmpje van de bewaker die ziet dat de beveiligingscamera’s overgenomen worden, is op Twitter gedeeld door de Iraanse journaliste en activist Masih Alinejad. Deze zomer nog was ze in het nieuws omdat de Iraanse geheime dienst haar wilde ontvoeren vanuit haar woonplaats New York. ‘Schokkende beelden verkregen door hackers die de beruchte Evil Prison in het Iraanse bewakingssysteem hebben gehackt’, schrijft Alinejad erbij.

Het is om meerdere redenen een interessante tweet. Niet alleen omdat die zeldzame livebeelden toont van het moment dat hackers de controle overnemen van een systeem, maar ook omdat die opzichtig op gespannen voet staat met de regels van Twitter zelf.

In 2018 introduceerde Twitter de regel dat materiaal dat was verkregen door een hack niet verspreid mocht worden via het platform. Zelfs het linken naar gehackt materiaal mocht niet. Deels is die regel teruggedraaid. Maar nog steeds is er een ‘hacked materials policy’, met teksten als: ‘We keuren pogingen tot compromitteren of infiltreren van computersystemen niet goed.’ En: ‘Wanneer we bewijs hebben dat een hack, of de verspreiding van gehackt materiaal, is uitgevoerd of gefaciliteerd door een door de staat gesteunde actor, of dat het betreffende materiaal gemanipuleerd kan zijn, kunnen we ook de zichtbaarheid van de inhoud op Twitter verkleinen en/of voorkomen dat die wordt aanbevolen.’

Dus als er bewijs was van betrokkenheid van Israëlische, Saudi-Arabische of Amerikaanse inlichtingendiensten – iets wat helemaal niet ondenkbaar is – zouden deze beelden dan weggemoffeld worden? Waarschijnlijk niet. En maar goed ook. Maar wat als hackers materiaal verzamelen van grove mensenrechtenschendingen in Amerikaanse gevangenissen? Wat doet Twitter dan?

Sociale media, hackers en algoritmes: tech-journalist Gerard Janssen legt in deze rubriek uit waar het botst met mensenrechten.