Groeten uit Tbilisi (Georgië)
…waar de boekhandel geliefd is onder Russische politieke vluchtelingen.
‘Dit is het eerste boek dat ik las nadat ik uit Rusland was gevlucht. Het lezen voelde als therapie’, zegt Kirill Sychev (25). Op zijn schoot ligt Het verhaal van een Duitser van Sebastian Haffner. ‘Ik herkende me in ieder woord.’ Het boek gaat over de opkomst van het fascisme in nazi-Duitsland; Haffner schreef het in 1939.
Kirill Sychev is een van de meer dan 100 duizend Russen die na de invasie in Oekraïne naar buurland Georgië trokken. Het politieke verzet in zijn nieuwe thuisland is springlevend. Wekenlang demonstreerden tienduizenden Georgiërs tegen een nieuwe, uit Rusland gekopieerde wet, die in Rusland critici succesvol heeft onderdrukt. Sychev bezocht in Georgië iedere demonstratie.
Herkenning
Hij is hier bepaald niet de enige die Haffners werk leest; de Russische vertaling van het boek is populair onder migranten en politieke vluchtelingen in Tbilisi. Sychev zit in de boekwinkel On the Same Page, een geliefde plek onder de Russen in Tbilisi waar Haffners werk volgens de eigenaresse goed verkoopt.
Sychev herkende zich vooral in Haffners observatie van hoe gewone mensen bezweken voor het nazisme. Hij zag zijn vrienden en familie in tien jaar tijd op dezelfde manier veranderen. ‘Ik schrok toen een gelijkgestemde vriend ineens Poetin verdedigde, door te zeggen dat de Krim eigenlijk van ons was. Nu zeggen anderen dat ook over de Donbas, Donetsk of Loehansk.’ Hij vergelijkt het met een virus: een gedachtegoed dat stilletjes om zich heen grijpt en zijn slachtoffers besmet met pure waanzin.
‘Wie niet meedeed, kwam in een beroerde situatie terecht’, schreef Haffner, ‘van uitzichtloze troosteloosheid en onbeschrijfelijke misère.’ Sychev: ‘Dat is hoe mensen zich in Rusland voelen. Politiek verzet is zelfmoord en niet iedereen wil of kan migreren. Dus geven mensen zich over aan de waanzin.’
