Gealarmeerd – Hoofdredactioneel Arend Hulshof

Toen een Arabische student aan de Universiteit van Cincinnati hoorde dat zijn gearresteerde broer werd gemarteld‚ nam hij ten einde raad contact op met Nigel Rodley. De Britse jurist was destijds‚ de jaren negentig‚ VN-rapporteur marteling en mogelijk kon hij iets betekenen. Enkele weken later werd de broer vrijgelaten.

Op 25 januari overleed sir Nigel Rodley op 75-jarige leeftijd‚ ‘een van de founding fathers van de mensenrechtenbeweging’‚ zoals de BBC hem noemde. Slechts weinig mensen hebben zich in hun leven zo ingezet voor mensenrechten als hij. Vanaf 1973 werkte Rodley zeventien jaar voor Amnesty. Daarna werd hij VN-martelrapporteur en professor aan de Universiteit van Essex. In 2001 werd hij lid van het VN-Mensenrechtencomité.

Rodley voerde zijn strijd vaak met onderkoelde humor‚ en altijd met bloemrijk taalgebruik. Na een bezoek aan Rusland in 1994 schreef hij dat hij de ‘poëtische gaven van Dante’ of de ‘artistieke gaven van Jeroen Bosch’ zou moeten hebben om de hel te kunnen beschrijven die hij in gevangenissen had aangetroffen.

In 2006 sprak Rodley zich in de Verenigde Naties nog krachtig uit tegen de martelpraktijken in de Amerikaanse war on terror. Zijn uitspraken maakten indruk en hebben er mogelijk aan bijgedragen dat de Amerikanen hun beleid wijzigden.

Uitgerekend op de dag dat Rodley overleed‚ verklaarde Donald Trump voorstander te zijn van waterboarding

Uitgerekend op de dag dat Rodley overleed‚ verklaarde Donald Trump voorstander te zijn van waterboarding. Het heeft volgens de Amerikaanse president ‘absoluut’ zin om terreurverdachten met deze martelmethode onder druk te zetten. Hij kan ermee leven dat minister van Defensie James Mattis er anders over denkt‚ maar mocht die van gedachten veranderen‚ dan heeft hij Trumps zege om de verhoortechniek weer toe te passen.

Tweede Kamerleden Han ten Broeke (VVD) en Michiel Servaes (PvdA) nemen afstand van Trumps uitspraken.. De twee verschillen echter van mening over de vraag of het altijd zin heeft andere regeringen publiekelijk te bekritiseren. Rodley vond – met Servaes – van wel. Regeringen zijn gevoelig voor schaamte‚ zei hij in 2006 in een interview met Wordt Vervolgd. ‘Mensen willen graag aardig worden gevonden en regeringen bestaan uit mensen.’ Over de VS‚ toen nog geleid door George W. Bush‚ was Rodley destijds optimistisch maar ook waakzaam: ‘De enige reden dat ik niet al te alarmerend klink‚ is mijn overtuiging dat er genoeg mensen zijn die voldoende gealarmeerd zijn om het ergste te verhinderen…’

Nog steeds zijn er talloze gealarmeerde mensen. Met het overlijden van Nigel Rodley is er helaas wel een verloren gegaan.

Wordt Vervolgd, maandblad over mensenrechten, april 2017

Wordt Vervolgd, maart 2017