Ex-profvoetballer Evgeniy Levchenko: ‘Als sporter wegkijken is niet meer van deze tijd’ 

Vijf gewetensvragen aan Evgeniy Levchenko (45), Oekraïens-Nederlandse ex-profvoetballer, voorzitter van de spelersvakbond VVCS en partner van actrice Victoria Koblenko. Hij kwam in 1996 voor Vitesse naar Nederland en speelde ook voor het Oekraïense voetbalelftal. 

Meevechten in Oekraïne of vanuit hier helpen?

‘In het begin van de oorlog had ik sterk het gevoel dat ik daar moest zijn: een geweer pakken en vechten. Dat was een hele emotionele gedachte natuurlijk en na gesprekken met mensen aan de frontlinie heb ik ingezien dat ik beter hier geld kan inzamelen. Samen met mijn vrouw hebben we via GoFundMe meer dan 5 ton ingezameld. Van de winter hebben we 250 generatoren voor ziekenhuizen gekocht en nu ben ik bezig ambulances te kopen. Ik was overigens behoorlijk boos op Amnesty over dat rapport van vorige zomer over de tactieken van het Oekraïense leger. Het speelde Rusland in de kaart en het ging om mijn geboortestreek.’  

Als Poetin de doodstraf zou krijgen, is dat te rechtvaardigen?

‘Nee, niemand mag het leven van een andere persoon afpakken, zelfs niet als die persoon heel ernstige dingen heeft gedaan en een gevaar vormt voor de maatschappij. Je kunt iemand wel zijn hele leven opsluiten. Ja, Poetin is verantwoordelijk voor heel veel doden en je primaire reactie is natuurlijk de doodstraf, maar daar bereik je niets mee. Het is kortzichtig. Je kunt beter proberen erachter te komen waarom de ergste misdadigers hun misdaden hebben begaan, en daarvan leren.’ 

Moet je je als sporter uitspreken over onrecht?

‘Sporters kunnen niet meer wegkijken en zeggen dat ze apolitiek zijn. Dat is niet van deze tijd. Naast hun sportieve prestaties hebben ze een voorbeeldfunctie en kunnen ze mensen verenigen. Ik vind dat ze bepaalde standpunten moeten durven innemen. Ja, daar moet je een beetje moeite voor doen door je in te lezen. Sport was altijd een onderdeel van politiek en in landen met een dictatuur wordt sport misbruikt om mensen te beïnvloeden. Het is pijnlijk om te zien dat spelers die al veel geld hebben naar landen gaan waar rechten worden geschonden, zoals Cristiano Ronaldo in Saoedi-Arabië.’  

Je noemt jezelf milieuactivist op sociale media. Hoe kijk je aan tegen de milieu-impact van internationale sporttoernooien? 

‘Grote evenementen hebben inderdaad een grote CO2-voetafdruk: mensen vliegen erheen, laten allemaal plastic achter. Ik was net in Amerika en daar zag ik in een groot stadion airco’s nutteloos blazen met de ramen open. Dat gebeurt dus niet alleen in Qatar. Maar ik denk dat sport­evenementen veel minder impact hebben dan de uitstoot van grote bedrijven en dat we ons beter daarop kunnen concentreren.’ 

Zie je technologie als oplossing voor problemen als de opwarming van de aarde?

‘Ik denk dat technologie absoluut gaat bijdragen, maar zonder bewustwording de prullenbak in kan. Grote bedrijven en landen moeten eerst leren met onze planeet om te gaan. Covid-19 heeft wel wat ten goede veranderd in de manier waarop we werken. Voorheen vlogen we voor een congres even ergens heen. Nu spreken we elkaar via Teams of Zoom. Helaas is nog lang niet iedereen bezig met de toekomst van de planeet. Een aantal jaar geleden zag ik stranden vol plastic in Indonesië, maar in het IJ zag ik van de week ook heel veel plastic drijven.’