Dieuwertje Blok: ‘Ik denk dat Nederland nooit heel gastvrij is geweest’
Een overvol aanmeldcentrum, asielzoekers die buiten moeten slapen, zich niet kunnen wassen: Dieuwertje Blok vindt de situatie in Ter Apel afschuwelijk, maar het verbaast haar niets.
‘Ik denk dat Nederland nooit heel gastvrij is geweest’, vertelt de presentatrice van onder meer Het Sinterklaasjournaal. Ook is ze al twintig jaar actief voor VluchtelingenWerk. Haar nieuwe boek Dragelijke lichtheid (Meulenhoff) is grotendeels het dagboek van haar Joodse moeder van 1939 tot 1942. Ze beschrijft daarin het Lloyd Hotel in Amsterdam, destijds een vluchtelingenkamp voor Duits-Joodse vluchtelingen. ‘Toen had Nederland ook geen openarmenbeleid, ze zaten daar niet onder goede omstandigheden. Met grotendeels eigen Joodse financiering is toen Westerbork gebouwd.’
Als Blok over Ter Apel hoort of leest, denkt ze meteen aan Westerbork. Beide op een geïsoleerde plek aan de rand van Nederland. ‘Uit het zicht. Gastvrijheid is uitzonderlijk in Nederland, we zijn het land van formaliteiten. Zelfs toen de mensen terugkwamen uit de kampen moesten ze door allerlei bureaucratisch gedoe heen om de spullen die van ze waren afgepakt terug te krijgen.’
Haar moeder overleefde de oorlog op een onderduikadres. Wanneer Blok gastlessen over vrijheid geeft op de basisschool, gebruikt ze het gedicht dat haar moeder vroeger aan haarzelf voorlas: ‘De regenworm en zijn moeder’ van Annie M.G. Schmidt. ‘Een grappig verhaaltje, maar er zit een belangrijke boodschap in: vorm je eigen mening, ook als je hele klas iets anders gelooft.’ Net als haar moeder is Blok ‘een verschrikkelijk walgelijke optimist. Ik wil geen leven hebben vol wantrouwen.’
