Onlangs beleefde Moldavië, het armste land van Europa, een klein lichtpuntje: hun vrouwelijke, pro-Europese president Maia Sandu werd herkozen. Dit ondanks een grote en vaak seksistische desinformatiecampagne uit Rusland.
Bovendien stemde een nipte meerderheid in het kleine Oost-Europese land er bij een gelijktijdig gehouden referendum voor om toetreding tot de EU als centraal doel op te nemen in de grondwet.
Er ligt veel werk voor Sandu, onder meer op het gebied van vrouwenrechten. Ruim een derde van de vrouwen heeft er huiselijk geweld meegemaakt. Ongeveer hetzelfde geldt voor buurland Roemenië, dat onder aan de gendergelijkheidsindex van de EU bungelt. Geweld tegen vrouwen is een groot probleem in de regio.
Een tragisch fenomeen waar dat uit blijkt, is het aantal vrouwen dat hun echtgenoot heeft vermoord. Volgens de Duitse fotografen Miguel Hahn en Jan-Christoph Hartung is dat aantal relatief hoog in zowel Moldavië als Roemenië. Ze maakten er samen met de Roemeense researcher en initiatiefnemer Ioana Pascaru een indringende fotoserie over: Mannenmoordenaars. Verhalen over overleven.
De tekst loopt door onder foto’s.
Op reizen door de twee landen spraken en fotografeerden ze vrouwen die hun man uit wanhoop of zelfverdediging hadden omgebracht, vaak nadat ze al jaren waren mishandeld. Zoals de 41-jarige Roemeense Romavrouw Elisabeta: op haar 17e trouwde ze met Dancu, op haar 32e sloeg ze hem met een hamer dood. Als hij dronken was sloeg hij haar en de kinderen, een keer brak hij zelfs haar arm. Eindeloos vaak had ze al de hulp ingeroepen van de politie, tevergeefs. Toen ze een keer vluchtte, brachten agenten haar terug. Nadat ze haar man had gedood, zei haar oudste zoon: ‘Eindelijk is het voorbij, mama.’ Elisabeta werd veroordeeld tot zeven jaar cel, maar kwam vroegtijdig vrij.
Armoede, uitzichtloosheid, weinig scholing, veel alcoholisme en oude patriarchale rolpatronen: dat zijn enkele van de factoren die bijdragen aan het feit dat er zoveel geweld tegen vrouwen is in deze regio. Meer mannen vermoorden hun vrouw dan andersom: in Roemenië en Moldavië worden jaarlijks zo’n vijftig vrouwen het slachtoffer van femicide.
Moldavië zet al wel stappen om de situatie voor vrouwen te verbeteren. Eén zaak uit 2014, waarin een vrouw haar man uit noodweer doodstak nadat ze al twintig keer vergeefs aangifte tegen hem had gedaan, groeide uit tot een landelijk schandaal. Veel vrouwen tekenden een petitie voor haar vrijlating en haar celstraf werd omgezet in huisarrest. Daarna ondertekende het land ook de Istanbul Conventie, een document waarmee het zich verplicht vrouwen te beschermen tegen (huiselijk) geweld.
Per 1 januari van dit jaar ging bovendien een Nationaal Agentschap van start dat de strijd tegen geweld tegen vrouwen een impuls moet geven. Dat Sandu werd herkozen, geeft aan dat daar steeds meer steun voor is.
