Even geen mening

Het demonstratierecht geldt namelijk voor iedereen. Ook als er een naar jouw idee een aanstootgevende of verachtelijke boodschap wordt geuit, schrijft Dagmar Oudshoorn.

Demonstreren is een belangrijk recht en een van de fundamenten van de rechtsstaat, ik schreef er al eerder over. Om te zien hoe wetshandhavers optreden tijdens demonstraties, stuurt Amnesty al jaren waarnemers. Zelf trek ik ook regelmatig het waarnemershesje aan. De laatste keer was in maart, toen ik aanwezig was bij de demonstratie van Samen voor Nederland en Farmers Defence Force. Ook bij de demonstratie van Extinction Rebellion op de A12, diezelfde dag, waren Amnesty-waarnemers aanwezig.  

Wat ik van die demonstraties vind? Dat doet er even niet toe. Het gaat erom dat mensen de kans krijgen hun mening vreedzaam te uiten en dat zij daarbij beschermd worden. Het demonstratierecht geldt namelijk voor iedereen, ook als er een naar jouw idee een aanstootgevende of verachtelijke boodschap wordt geuit. Zolang de volksgezondheid of het verkeer niet in gevaar komen of er ernstige wanordelijkheden worden veroorzaakt, moeten demonstranten worden beschermd.  

Maatschappelijke bewegingen vragen met demonstraties aandacht voor hun zaak en doen dat soms met opvallende acties. Voor de organisatoren geldt hoe meer aandacht, hoe beter, én hoe groter de kans dat er daadwerkelijk iets verandert. Ook Amnesty hoopt op een foto in de krant of een quote op radio of televisie als we voor een ambassade onderdrukking aan de kaak stellen. We weten dat die aandacht een verschil kan maken. 

Een blokkade zoals die op de A12 valt binnen de bescherming van het demonstratierecht. 

Ik zie helaas dat burgemeesters steeds meer eisen stellen aan de organisatoren van een demonstratie. Een inventarisatie van het platform voor onderzoeksjournalistiek Investico in samenwerking met De Groene Amsterdammer bevestigt deze trend. Hoewel burgemeesters in uitzonderlijke gevallen inderdaad voorwaarden mogen stellen, mag enige hinder echter geen reden zijn om een demonstratie in te perken. Zo valt een blokkade zoals die op de A12 in principe binnen de bescherming van het demonstratierecht. Onze waarnemers zien er hierbij op toe of ingrijpen door wetshandhavers noodzakelijk en in verhouding is.  

Toegegeven, de Grondwet noemt bescherming van het verkeer een reden om het demonstratierecht te beperken. Maar het verkeersbelang is volgens internationale mensenrechtenverdragen een te verregaande inperking van dit recht. En dus is onze Grondwet op dat punt niet in lijn met de mensenrechten. Daar zou wat aan gedaan moeten worden.