De Saudische Ali al-Nimr werd volwassen in de gevangenis

Zijn mond glimlacht maar zijn ogen staan verdrietig. Na negen jaar gevangenisstraf kwam de Saudische mensenrechtenactivist Ali al-Nimr eind oktober vrij. In de gevangenis werd hij volwassen.

Zes jaar wachtte de Saudische Ali al-Nimr (27) in de gevangenis op de uitvoering van de doodstraf waartoe hij veroordeeld was. Op 27 oktober kwam daar een einde aan. ‘Mijn zoon is vrij’, twitterde zijn vader, met de foto van zijn vermoeide zoon. In hetzelfde bericht dankt hij koning Salman voor de wetswijziging in 2020, waardoor zijn zoon ontsnapte aan de doodstraf. Die wetswijziging bepaalde dat mensen die als minderjarige een strafbaar feit begaan, niet meer ter dood veroordeeld kunnen worden.

Gemarteld

Ali al-Nimr werd op 17-jarige leeftijd opgepakt bij protesten in de oostelijke provincie Qatif in Saudi-Arabië. Als reactie op de demonstraties van de Arabische Lente in 2010 gingen mensen daar de straat op om zich uit te spreken tegen de regering die de sjiitische minderheid in Saudi-Arabië, ongeveer 20 procent van de bevolking, stelselmatig discrimineerde. De lijst van aantijgingen tegen Al-Nimr was lang. De autoriteiten beschuldigden hem van het aanvallen van de politie met een molotovcocktail, lidmaatschap van een terroristische organisatie, deelname aan antistaatsdemonstraties en opruiing. In 2014 werd hij veroordeeld tot de doodstraf, ook al verklaarde hij in de rechtbank dat hij was gemarteld tot hij schuld bekende.

Al-Nimr was niet de enige minderjarige die bij de protesten werd opgepakt en veroordeeld. Ook Dawood al-Marhoun and Abdullah al-Zaher werden als minderjarigen vastgezet. In februari is aangekondigd dat ook hun doodstraf omgezet zal worden naar een tienjarige gevangenisstraf, maar zij zitten nu nog vast. Internationaal is er de afgelopen negen jaar veel protest geweest tegen de veroordeling van de drie jonge demonstranten, onder andere onder de hashtag #freethethree.

Internationale druk helpt

Verschillende wereldleiders spraken zich uit en in het Europees Parlement werd de zaak besproken. Mensenrechtenorganisaties benadrukken dat de vrijlating laat zien dat internationale druk helpt, hoewel er ook kanttekeningen zijn. Zo laat de advocaat van Al-Nimr aan Amnesty weten dat de wet op basis waarvan Al-Nimr is vrijgelaten nog altijd niet officieel is aangenomen, waardoor niet duidelijk is of alle minderjarige gevangenen een doodstraf in de toekomst zullen ontlopen. Maya Foa, directeur van antidoodstraf-organisatie Reprieve, reageert: ‘Natuurlijk zijn we blij dat Ali vrijgelaten is, maar hij had nooit in de gevangenis moeten belanden. Zijn enige “misdaad” was het bijwonen van protesten voor het opeisen van zijn democratische rechten.’

Amnesty voerde jarenlang actie voor Ali al-Nimr, onder meer met brievenacties naar de Saudische autoriteiten. Ieder jaar rond 10 december, Internationale Dag van de Rechten van de Mens, komt Amnesty tijdens Write for Rights wereldwijd in actie voor mensen die onterecht vastzitten of worden bedreigd vanwege hun werk, mening of om wie ze zijn. Meeschrijven of meedoen? www.writeforrights.nl