De keten
Eind jaren negentig was de Nederlandse regering de mening toegedaan dat we te veel vluchtelingen aan de poorten kregen. Begin 1998 deed de VVD-woordvoerder voor vreemdelingenbeleid, Jan Rijpstra, daarom de suggestie dat Nederland het VN-Vluchtelingenverdrag moest opzeggen. Regeringspartij PvdA ontstak in verontwaardiging en noemde het voorstel ‘volstrekt bizar en onbespreekbaar’. Maar in het geniep was het al beleid om vluchtelingen zo veel mogelijk te weren. PvdA-staatssecretaris van Justitie, Job Cohen, bracht asielzoekers in Ermelo onder in legertenten die lekten als het regende. Expres, om hun verblijf zo onaangenaam mogelijk te maken. Cohen gaf in oktober 2018 toe dat hij zo ‘een signaal’ uitzond naar vluchtelingen die nog op weg waren: jullie zoeken je heil beter in een ander land.
In 2000 begreep Nederland dankzij PvdA-ideoloog Paul Scheffer dat Nederland in gevaar was door een ‘te ruim toelatingsbeleid’ voor etnische minderheden, zowel vluchtelingen als gastarbeiders. Hij bestempelde in een spraakmakend artikel in NRC Handelsblad ‘het multiculturele drama’ als de ‘grootste bedreiging voor de maatschappelijke vrede’. Vanaf 2005 kwam Wilders op de proppen met zowel voorstellen voor een kopvoddentaks voor moslims als een meldpunt tegen Poolse gastarbeiders.
Primo Levi koos voor de term ‘virus’ om de afkeer van vreemdelingen te omschrijven
Daarna kwamen regeringspartijen met een Code Oranje voor een ‘invasie van arbeidsmigranten’ (PvdA-minister Asscher in 2013) en met de waarschuwing dat vluchtelingen naar Nederland kwamen voor gratis borstvergrotingen (VVD-fractieleider Zijlstra in 2015). In 2017 stelde Buma van het CDA dat opzeggen van het VN-Vluchtelingenverdrag een uiting zou zijn van ‘gezonde vaderlandsliefde’, want de ‘dominantie van de joods-christelijke cultuur’ moest in stand worden gehouden. In 2018 kwam VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff met een voorstel om niet-westerse criminelen in achterstandswijken zwaarder te straffen dan echte Nederlanders in betere buurten.
En nu meldt ook de ChristenUnie (CU) zich. En hoe! In een tirade in Elsevier in november stelde partijleider Segers dat Oost-Europese migranten én onze banen afpikken én profiteren van onze uitkeringen, en dat ze een gevaar vormen voor onze nationale veiligheid, want aan ‘de onderkant’ van Nederland broeit een volksopstand. Hij noemde migratie ‘potentieel vergif’.
Primo Levi koos voor de term ‘virus’ om de afkeer van vreemdelingen te omschrijven. De weg naar vreemdelingenhaat noemde hij een ‘keten’. In zijn boek Is dit een mens schreef hij: ‘Veel individuen en volken zijn al dan niet bewust de mening toegedaan dat elke vreemdeling een vijand is. Meestal ligt die overtuiging ergens diep weggestopt, als een sluimerend virus; ze komt alleen in losstaande reacties tot uiting en leidt niet tot een samenhangend gedachtensysteem. Maar als het dogma het uitgangspunt wordt van een sluitende redenering, dan staat aan het eind van de keten het concentratiekamp. Dat is het product van een met uiterste consequentie in praktijk gebrachte wereldbeschouwing. Zolang die wereldbeschouwing bestaat, dreigt ons die consequentie.’
Primo Levi kon het weten: hij overleefde Auschwitz.
