Een dinsdagavond in juni, de Indiase antropoloog en schrijver Alpa Shah zit op een Amsterdams terras. Ze komt vertellen over haar nieuwe boek The Incarcerations, over ondermijning van de Indiase democratie en rechtsstaat. ‘Ik krijg vooral liefde voor het boek. En trollen op X, BJP-aanhangers’, schampert ze. De Bharatiya Janata-partij (BJP) van premier Narendra Modi, die de afgelopen jaren zijn stempel drukte op India, staat bekend om zijn online ‘leger’. Onder de regering van de BJP, die van India een hindoe-nationalistische staat wil maken, is repressie in het land toegenomen. ‘Met die online tegenstanders kan ik wel dealen, ook als ik word weggezet als anti-national.’ Die diskwalificatie wordt door Modi en zijn getrouwen veelvuldig gebruikt.
The Incarcerations kwam uit kort voor de verkiezingen van afgelopen mei in India, waarin de premier afstevende op een derde termijn. Shah zag hoe haar boek ‘onderdeel werd van een beweging die probeert de ruimte voor democratie in het land terug te winnen’.
Het boek gaat over de beruchte arrestatie van zestien activisten tussen 2018 en 2020: onderzoekers, vakbondsorganisatoren en advocaten. Zij hadden zich decennialang beziggehouden met de rechten van arbeiders, Dalits – zogeheten kastelozen – en Adivasi, inheemse groepen. Hun huizen werden doorzocht, computers werden ingenomen en de activisten vastgezet onder de zogeheten ‘Unlawful Activities (Prevention) Act’ (UAPA). UAPA wordt ingezet voor antiterreuracties, maar volgens mensenrechtenorganisaties ook om allerlei verzet de kop in te drukken. De strenge wet, ingevoerd in 2019, was volgens de politieke oppositie ‘draconisch’.
‘Ik had niet gedacht dat ik als antropoloog uren zou besteden aan cyber warfare’
De gearresteerden worden de BK16 genoemd, naar het dorpje Bhima Koregaon waar een volksoproer was ontstaan waarmee de overheid hen in verband bracht. Zeven van hen zitten nog altijd vast.
Waarom had de Indiase regering het op deze activisten gemunt?
‘Dat is de eerste vraag die ik mezelf stelde, toen ik begon aan het onderzoek. Het was tijdens covid en BK16-gevangene Stan Swamy, een jezuïet, was overleden in de gevangenis. Hoe konden een priester, advocaten, docenten en vakbondsmensen zo gevaarlijk zijn voor de staat? Ik denk dat het hem erin zit dat zij zich realiseerden hoe de Indiase maatschappij eerder in de geschiedenis richting een autoritair regime was gedreven, zoals in de jaren zeventig. En zij wilden dat voorkomen. Deze activisten maakten nationaal en internationaal bekend welk onrecht aan de orde van de dag is in India, voor groepen die eigenlijk altijd zijn onderdrukt.’
U noemt de activisten ‘een bastion’ van de Indiase democratie. Waarom?
‘Deze activisten riepen om aandacht voor miljoenen gemarginaliseerde burgers. In Indiase gevangenissen zitten bijvoorbeeld duizenden Adivasi, die door het leger zijn opgepakt als zogenaamde militanten, omdat ze wonen op plekken waar aan mijnbouw kan worden gedaan. Met de BK16-zaak werden mensen die de staat daarop aanspraken, vastgezet. En collega-activisten die zich verzetten tegen díé arrestaties, stonden op de volgende lijst.’
Ontvang de Wordt Vervolgd Nieuwsbrief
De activisten bekommeren zich om wat je de drie grootste minderheden kunt noemen: Adivasi, Dalits en moslims. Worden deze groepen op dezelfde manier bedreigd?
‘Daar zit verschil in. De strijd van Dalits en Adivasi gaat over de plek ín de Indiase maatschappij, in de kastenhiërarchie. Voor moslims geldt, zeker onder deze regering, dat zij worden gezien als tweederangsburgers. De hindutva-ideologie die premier Modi aanhangt, gunt ze helemaal geen plaats in India.’
Na tien jaar van BJP-regeringen is er internationaal meer aandacht voor de druk op de moslimminderheid. Is de staatsrepressie onder premier Modi toegenomen?
‘Zeker. In de rechtspraak, in de aansturing van politie-eenheden tegen politieke tegenstanders, door gebruik van technologie zoals trollen en surveillance. Het zijn wapens die de staat steeds meer aanwendt. De media zijn grotendeels eigendom van bedrijven die Modi te vriend willen houden. Onafhankelijke journalisten hebben het moeilijk, ook buitenlandse.’
Uit uw boek blijkt hoe ver de Indiase regering inmiddels gaat om de hindoestaat in te stellen, ook met nieuwe technologieën.
‘De plottwist kwam jaren na de arrestaties – de BK16 zaten al die tijd vast – toen beweerd werd dat de activisten een moordcomplot zouden beramen op Modi. De autoriteiten hadden een brief daarover aangetroffen op hun laptops. Dat “bewijs” blijkt te zijn geplant.
‘Dit is een belangrijke verkiezingsuitslag. Er is meer kans voor democratisch verzet’
Ik had niet gedacht dat ik als antropoloog uren zou besteden aan cyber warfare. Maar dankzij gesprekken met internationale cyberanalisten begreep ik dat de BK16-zaak illustreert welke methoden autoritaire regimes aanwenden. Het is als een blauwdruk – dit kan ook in andere landen gebeuren.’
Voorafgaand aan de verkiezing waren er zorgen over verdere afkalving van de democratie. De uitslag dwong premier Modi tot een coalitie. Hoe kijkt u hiernaar?
‘We weten niet of Modi die coalitiepartijen echt zal volgen. Fundamenteel zullen de denkbeelden van de BJP niet veranderen. Maar: dit is een belangrijke verkiezingsuitslag. Als de BJP niet volledig de macht heeft, kan die de hindoestaat vooralsnog niet verder doorzetten. Er is meer kans voor democratisch verzet.
Het belangrijkste inzicht dat ik kreeg uit het werk van de BK16: veel sociale kwesties zijn verbonden. Als we over kaste, klasse en religie heen kijken, zien we de repressie als geheel. Het is een gezamenlijk doel om die onderdrukking te bestrijden.’
