Deskundigen zeggen dat Oekraïne een leger van niks heeft
In 2000 vuurden militairen per ongeluk een raket af op een woonflat bij Kiev. In 2001 schoten ze een Russisch passagiersvliegtuig uit de lucht boven de Zwarte Zee‚ ook per ongeluk. De strijdmacht zou slecht bewapend zijn‚ met erfstukken uit de Sovjettijd waarvoor geen reserveonderdeel meer te krijgen is. Nog maar een handvol gevechtsvliegtuigen is operationeel. Misschien maar goed ook‚ want de opleiding van Oekraïense piloten zou alleen uit theorie bestaan.
Marine? Zijn ze kwijt. In 1997 ging Rusland ervandoor met de integrale Zwarte Zee-vloot. Nucleaire slagkracht? Ook kwijt. Toen de Sovjet-Unie in 1991 in elkaar stortte‚ werd het atoomarsenaal tussen de republieken verdeeld. Van de ene op de andere dag werd Oekraïne de op twee na grootste kernmacht‚ na Rusland en de VS. Maar ze hadden het geld niet om de wapens te onderhouden en gaven de kernkoppen op.
Oorlogservaring? Njet. Een paar ouwe stompen weten nog een beetje hoe ze vroeger voor het Rode Leger tegen Afghanistan vochten‚ maar die oorlog eindigde in 1989. Sindsdien oefenen Oekraïense eenheden soms een beetje mee met NAVO-troepen en stuurt Kiev bataljons naar VN-vredesmissies. Dan heten ze ‘UkBat’. In Sierra Leone begin deze eeuw had UkBat de taak vluchtelingen te vervoeren. Met vrachtwagens brachten ze Sierraleoonse oorlogsvluchtelingen van Liberia terug naar Sierra Leone en Liberiaanse vluchtelingen van Sierra Leone terug naar Liberia. Oekraïners waren waardeloze blauwhelmen‚ vonden blauwhelmen uit andere landen. Een Britse commandant zat met een Oekraïense eenheid opgescheept in het gehucht Port Loko. Ze rollen rond lunchtijd uit bed‚ ontkurken de wodka‚ zuipen tot het ochtendgloren en rollen dan weer terug in bed‚ zei hij.
Het zal. Ikzelf was dol op UkBat geworden. Ik was in Sierra Leone correspondent voor Nederlandse media. Elf jaar had de burgeroorlog in Sierra Leone geduurd en hoewel ik er daar maar drie van had meegemaakt‚ was ik murw. Alles was stuk‚ niets werd hersteld. Honderdduizenden mensen waren omgekomen.
UkBat was nooit de beroerdste. Je kon altijd met ze meerijden naar een of ander vluchtelingenkamp en toen een paar dames van de VN een muziekavondje organiseerden om fondsen te werven voor een goed doel‚ was UkBat spontaan van de partij. Ik zat in de zaal en zag chagrijnig de ene na de andere VN-medewerker zijn muzikale duit in het collectezakje doen. De Litouwse gezusters Anna en Sofia‚ in Sierra Leone administrateurs van de afdeling UN Procurement‚ brachten een Litouws wiegelied ten gehore‚ begeleid door een UNDP-coördinator uit China met een trekharmonica; Jor-Bat‚ blauwhelmen uit Jordanië‚ deed een Jordaans volksdansje‚ waarin de ene helft van de manschappen de andere helft hoog optilde en van links naar rechts over het toneel droeg. Ik vond het stuk voor stuk niet om aan te zien of te horen. Dit is zóóó Sierra Leone‚ zat ik te denken‚ onderuitgezakt. Zo vals en lelijk allemaal.
De blaaskapel van UkBat kwam aan de beurt. Ze zetten Peter en de Wolf in‚ van Sergej Prokofjev‚ ook een Oekraïner. Halverwege trad een knoestige UkBatter naar de rand van het podium om de partij van het vogeltje uit het verhaal te blazen. Met zijn enorme worstvingers bewerkte hij teder een piccolofluitje. Tranen van ontroering sprongen me in de ogen. Met zijn delicaat trillende notenreeksjes speelde deze Oekraïner mijn somber gestemde hart wagenwijd open. Ik hield weer van het leven.
Nog steeds zuipen zich ruim zeshonderd Oekraïense blauwhelmen klem in VN-missies‚ in Congo‚ Ivoorkust‚ Cyprus‚ Kosovo en in Zuid-Sudan. Ik hoop dat die vent met dat fluitje erbij is‚ om her of der iemand omver te blazen.
